آبیاری کاکتوس و ساکولنت

بسیاری از افراد تصور می‌کنند که کاکتوس‌ها فقط در مناطق بیابانی و گرمسیر رشد کرده و نگهداری می‌شوند. اما در حقیقت بسیاری از کاکتوس‌هایی که ما در منزل از آنها نگهداری می‌کنیم برای مناطق کوهستانی با آب و هوای معتدل و البته کم آب می‌باشند. به همین دلیل برای نگهداری و مراقبت از کاکتوس‌ها باید شرایط مشابه با آب و هوای مناطق زندگی آنها فراهم نمود. یکی از اصول مهم در نگهداری کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها که خیلی باید به آن دقت کرد، آبیاری می‌باشد. آبیاری به عواملی مثل سن و نوع گیاه اندازه گلدان و فصل بستگی دارد.

جهت خرید بذر کاکتوس به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.

همواره آبیاری کاکتوس یکی از چالش‌های دوستداران کاکتوس می‌باشد. به راحتی ترس از آبیاری زیاد را می‌توان در صاحبان کاکتوس دید، همچنانکه بسیاری دیگر از سر لطف و سخاوت به کاکتوس‌های خود آب فراوان می‌دهند. شدت هر کدام آثاری برای کاکتوس به همراه خواهد داشت. همانطور که می‌دانیم کاکتوس توانایی ذخیره آب در بافت خود را دارد. البته این موضوع نباید باعث آبیاری کم و نامناسب آن شود. کاکتوس‌ها و ساکولنت ها در فصل رشد به آبیاری بیشتری نیاز دارند و در فصل خواب شاید ماه‌ها به آبیاری نیازی نداشته باشند.

همچنین بخوانید: 4 اشتباهی که باعث از بین رفتن ساکولنت ها می شود.

نحوه، حجم و فواصل آبیاری در کاکتوس رابطه مستقیم با عوامل زیر دارد:
• فصل
• اقلیم
• نوع کاکتوس
• نوع گلدان
• تعداد یا حجم کاکتوس یک گلدان
• ترکیب خاک
• دمای محیط
• نور و تابش آفتاب
• رطوبت هوا
• شرایط تهویه هوا یا باد محلی

بنابراین به علت متنوع بودن شرایط فوق، نمی‌توان دستورالعمل عمومی تعیین کرد و فقط می‌توان نکات و معیارها را معرفی کرد تا به وسیله آن‌ها، صاحبان کاکتوس به یک استاندارد مناسب با شرایط محیطی خود برای آبیاری کاکتوس برسند. در حالت کلی قانون طلایی برای آبیاری کاکتوس وجود دارد: less is more یعنی کمتر بیشتر است. این به این معنی است که ممکن است کاکتوس کمی از کم آبی رنج ببرد، ولی امکان از دست دادن آنها کم می‌شود.

آبیاری کاکتوس‌ها در فصول رشد

فصل رشد، به فصولی گفته می‌شود که کاکتوس فعال بوده و در حال رشد می‌باشد. برخلاف تصور بسیاری، در فصول رشد کاکتوس و ساکولنت نیاز به آبیاری منظم دارد. در این فصل بهتر است که کاکتوس تا اندازه ای آبیاری شود که کمی آب از درزهای پایین گلدان خارج شود. سپس آبیاری مجدد، زمانی انجام شود که خاک کاکتوس کاملاً خشک شود.

بهتر است که کل سطح خاک را خیس نکرد. این به این دلیل است که آب در اطراف ساقه کاکتوس جمع نشده و رطوبت به مرور به کل خاک برسد. با این کار امکان پوسیدگی ساقه از بین می‌رود. برای اطمینان از خشک بودن خاک می‌توان به اندازه چند سانتیمتر سطح خاک را به کناری زد و یا آنکه یک خلال دندان را به آرامی در خاک فرو کرده، در صورتی که رطوبتی مشاهده نشد مجددا آبیاری انجام شود.

برای خرید خاک و بستر کشت به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

در ایامی که هوا گرم می‌باشد، آبیاری در ابتدای شب انجام شود تا گرما و تابش خورشید به کاکتوس آسیبی نرساند و کاکتوس فرصت کافی برای دریافت آب قبل از تبخیر را داشته باشد. همچنین دمای آب ترجیحاً به دمای محیط نزدیک باشد تا ریشه کاکتوس در اثر تغییر دمای ناگهانی شوکه نشود. (بهتر است ظرف حاوی آب به مدت ۲۴ ساعت در محل نگهداری کاکتوس باشد تا به دمای محیط نزدیک شود) همچنین می‌توان کاکتوس را از پایین گلدان آبیاری کرد. این روش بیشتر برای گلدان‌های پلاستیکی مناسب است.
برای اینکار می‌تواند گلدان کاکتوس را برای مدتی در یک ظرف با حجم آب کم قرار داد، تا ریشه کاکتوس آب مورد نیاز خود را جذب نماید. زمان به اندازه ای باشد که خاک مرطوب گردد.

آبیاری می‌تواند به صورت ترکیبی باشد. به این شکل که گاهی از زیر گلدان و گاهی داخل گلدان آبیاری انجام شود. آبیاری کم و خشکی طولانی مدت در فصول رشد موجب خشک شدن ریشه‌ها گشته و در صورت آبیاری مجدد امکان پوسیدن ریشه‌ها وجود دارد. کاکتوس‌هایی که در فصول رشد در فضای آزاد نگهداری می‌شود، نسبت به نگهداری در خانه، رطوبت را سریع‌تر از دست می‌دهند. بنابراین فواصل زمانی آبیاری کم می‌شود. در صورتی که از سنگریزه روی سطح خاک استفاده می‌شود، دقت شود که خاک دیرتر رطوبت خود را از دست می‌دهد. ساکولنت‌ها به آب بیشتری نسبت به کاکتوس نیاز دارند. بنابراین قبل از خشک شدن کامل خاک، آبیاری انجام شود.

همچنین بخوانید: اثرات تغییر دما بر رشد کاکتوس ها

آبیاری کاکتوس‌ها در فصل استراحت

فصولی از سال به عنوان فصل استراحت است که کاکتوس در این فصول فعالیت و قدرت رشد ندارد و ترجیح می‌دهد به شرایط استراحت و خواب برود. عموماً این فصل برای کاکتوس‌ها زمستان و با سرد شدن هوا و کوتاه شدن روز می‌باشد. البته برخی واریته‌ها دارای فصل استراحت متفاوت بوده و برخی نیز فصل استراحت ندارند. ایجاد شرایط استراحت الزامی نبوده و بیشتر با هدف ذخیره شدن انرژی کاکتوس‌ها برای گل‌دهی در فصول رشد می‌باشد. در فصول استراحت، کاکتوس عموماً نیاز آبی بسیار کمی دارد و حتی برخی از آنها باید کاملاً خشک شوند.

در صورتی که کاکتوس‌ها را در نور و درجه حرارت زیر ۸ درجه نگهداری می‌شود، فقط زمانی آبیاری شود که احساس می‌شود کاکتوس در حال خمودگی و چروکیدگی می‌باشد. حجم آب در حد رفع نیاز و رسیدن رطوبت به ریشه بوده و نباید به اندازه سیراب شدن آبیاری شود. در این شرایط بهتر است ۲ هفته پس از خشک شدن کامل خاک آبیاری ناچیز انجام شود. در صورتی که کاکتوس در مکانی تاریک و در دمای زیر ۸ درجه نگهداری می‌شود، می‌توان کل فصل استراحت، کاکتوس‌ها را خشک نگهداری کرد.

در همه موارد دقت شود که کم کردن آب تدریجی انجام شود. در فصل استراحت و ایامی که هوا سردتر است باید آبیاری در صبح زود انجام شود و آب کمی ولرم باشد. ساکولنت‌ها نسبت به کاکتوس‌ها در این فصل نیز نیاز آبی بیشتری دارند. در صورتی که تصمیم بر این نباشد که کاکتوس در این فصل به حالت استراحت برود، با ایجاد شرایط نوری و دمای مناسب، آبیاری با حجم کمتر و فواصل کم بیشتری نسبت به فصول رشد نیاز است.

بیشتر بخوانید: آیا کاکتوس‌ها به خواب زمستانی احتیاج دارند؟

نکات کلی آبیاری کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها

• کاکتوس‌ها و ساکولنت دارای اندام‌های ذخیره‌سازی آب هستند و به واسطه آن تحمل کم آبی را دارند. کاکتوس‌ها به علت داشتن سیستم‌های قوی‌تر نگهداری و روش‌های هوشمندانه نگهداری آب و مبارزه با تبخیر آب نسبت به ساکولنت‌ها از مقاومت بیشتری برخوردار هستند. به همین دلیل در آبیاری، کاکتوس‌ها با ساکولنت‌ها تفاوت هایی دارند.

• کاکتوس‌های نوزاد و نوجوان نسبت به کاکتوس‌های بالغ به آبیاری بیشتری نیاز دارند.

همچنین بخوانید : نحوه کاشت کاکتوس و پرورش آن

• زهکشی مناسب گلدان، شاه کلید و نکته اطمینان برای در امان ماندن از بسیاری مخاطرات آبیاری است. بهتر است ۳ سانتی متر کف گلدان با سنگریزه‌ها (به اندازه نخود) پر شود و گلدان سوراخ تخلیه آب داشته باشد. تعداد سوراخ‌ها بسته به اندازه و نوع گلدان متفاوت است.

• در صورتی که از زیر گلدانی استفاده می‌شود، حتماً پس از آبیاری، آب قرار گرفته در زیر گلدان (ناشی از زهکشی مناسب گلدان) را تخلیه شود تا مجدداً ریشه گیاه رطوبت را پس از آبیاری دریافت نکند.

• کاکتوس‌هایی که در گلدان سفالی (خام) نگهداری می‌شوند، به علت جذب بخشی از رطوبت توسط گلدان، به آبیاری بیشتری نیاز دارند.

• گلدان پلاستیکی آب را برای زمان بیشتری نسبت به سفالی نگه می‌دارند. بنابراین در آبیاری این دسته از کاکتوس‌ها دقت شود.

جهت خرید گلدان به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

• کاکتوس‌هایی که در گلدان نگهداری می‌شوند نسبت به کاکتوس‌هایی که بر روی زمین کاشته شده اند، نیاز به مراقبت بیشتری در آبیاری دارند.

• هر چه اندازه گلدان کاکتوس کوچکتر باشد، در فصول رشد به آبیاری بیشتری نسبت به گلدان‌های بزرگ نیاز دارند. این به دلیل حجم کمتر خاک و زمان کمتر نگهداری رطوبت می‌باشد.

• در صورتی که در ترکیب خاک از موادی که نگهدارنده رطوبت هستند (مانند ورمی کمپوست) استفاده می‌شود، در آبیاری دقت بیشتری شود.

• در صورتی که در ترکیب خاک کاکتوس، حجم خاک باغچه یا خاک رس و یا پیت موس زیاد است به آبیاری کمتری نیاز دارند.

• در صورتی که خاک کاکتوس از شن زیاد برخوردار است و مقدار خاک کمی دارد، به آبیاری بیشتری نیاز دارد.

• از آنجا که یکی از منابع تغذیه آبی کاکتوس رطوبت هواست، در صورتی که کاکتوس در مناطق گرم و خشک نگهداری می‌شود، به آبیاری بیشتری نیاز دارد و در صورتی که در مناطق شرجی با رطوبت بالا نگهداری می‌شود به آبیاری کمتری نیاز دارد.

• برخی کاکتوس‌ها دارای ریشه‌های عمودی و تا حدی غده ای با گستردگی کم هستند و برخی دارای ریشه‌هایی گسترده و نازک هستند. کاکتوس‌ها با ریشه‌های گسترده به آبیاری بیشتری نیاز دارند و کاکتوس‌ها با ریشه کوتاه یا غده ای به آبیاری کمتری نیاز دارند.