سنبل الطیب گیاهی برای درمان بی خوابی

سنبل الطیب یا علف گربه گیاهی چند ساله با گلهایی سفید یا صورتی است که بوی نسبتا شیرینی دارند. در قرن 16 از گلهای این گیاه برای تهیه عطر استفاده می‌شد. نام علف گربه برای این گیاه ناشی از ویژگی آن است که گربه‌ها را به خود جذب می‌کند که به دلیل actinidine موجود در آن است. ریشهٔ این گیاه در طب سنتی ایران دارای ارزش دارویی است و از آن به عنوان آرام بخش اعصاب، خواب آور، ضد تشنج، درمان افسردگی، هضم‌کننده غذا و ضد دل‌پیچه استفاده می‌شود.

سنبل الطیب یا علف گربه با نام علمی "Valeriana officinalis" گیاهی است که بوته ای استوار و چندساله دارد و در اروپا و بخش‌هایی از آسیا می‌روید. دارای ریشه‌ای کوتاه و بوته‌ای با ارتفاع بین ۵۰ تا ۱۵۰ سانتیمتر می‌باشد. سنبل الطیب از زمان روم و یونام باستان شناخته شده بود. بقراط هم به توصیف این گیاه و شرح خواص آن پرداخته است. نام این گیاه از کلمه لاتین valere به معنی قوی و سالم بودن گرفته شده است. ریشه این گیاه در واقع ریزومی مخروطی شکل است که اغلب قبل از گلدهی سال‌ها می‌تواند رشد کند. شاخه‌های افقی ضعیفی از ریزوم خارج می‌شود که در انتها دارای جوانه ای است و از این جوانه‌ها شاخه‌های هوایی یا استولونها بیرون می‌آیند. تنها یک شاخه از ریشه خارج می‌شود که ارتفاع آن به 1 تا 5/1 متر می‌رسد. ساقه مقطعی دایره شکل داشته و شیاردار، توخالی و به خصوص در قسمت پایین کمی کرکدار است. نوع گل آذین از نوع cyme یا گرزن است. گل‌ها به رنگ سفید یا صورتی بوده و بوی عجیب ولی مطبوعی دارد. هر برگ از تعداد زیادی برگچه‌های نوک تیز و کمابیش متقابل تشکیل شده است. تعداد برگچه‌ها زیاد و از 6 تا 10 جفت است. برگ‌ها کرکدار و دندانه دار است. سطح رویی برگ‌ها رگبرگ‌های مشخصی دارد، ولی رگبرگ‌ها در سطح زیری نامشخص‌تر و برگ کرک بیشتری دارد. میوه از نوع کپسول بوده که در آن یک بذر فشرده دوکی شکل است.

نیازها و شرایط نگهداری سنبل الطیب

نور: این گیاه به نور کامل نیاز دارد. سنبل الطیب به سایه نیز مقاومت دارد، اما با طولانی شدن سایه شاخه‌های آن می‌افتد. دما: قسمت عمده ای از فتوسنتز سنبل الطیب در دمای 17 درجه سانتیگراد انجام می‌شود. افزایش دما تا 25 درجه سانتیگراد باعث تعویق گلدهی می‌شوند، همچنین دما بر روی رشد ریشه به شدت تأثیر گذار است. به طوری که وزن ریشه‌ها در دمای 10 درجه سانتیگراد کاهش می‌یابد. بهترین دما برای رشد ریشه‌ها 20 درجه سانتیگراد است که در این دما سایر اندام‌های سنبل الطیب بهترین رشد را دارند.
خاک:  سنبل الطیب در هر نوع خاکی می‌تواند رشد کند، ولی خاک‌های غنی، لومی سنگین و رطوبت کافی را می‌پسندد. اگرچه این گیاه اغلب در زمین‌های مرطوب رشد می‌کند ولی در زمین‌های خشک هم می تواند رشد داشته باشد.
آبیاری: این گیاه به آب متوسط نیاز دارد.

خواص دارویی سنبل الطیب

• اضطراب را بهبود می‌بخشد. سنبل الطیب به دلیل اثر آرام بخشی که دارد در کاهش استرس و اضطراب موثر است.
• بی‌خوابی را درمان می‌کند. سنبل الطیب زمانی که فرد برای به خواب رفتن نیاز دارد را کاهش می‌دهد و کیفیت خواب را بهبود می‌بخشد.
• این گیاه عروق خونی را تقویت می‌کند و خاصیت ارتجاعی آن‌ها را افزایش می‌دهد. سنبل الطیب همچنین به کاهش فشار خون نیز کمک می‌کند.
• اثرات تسکین دهنده و آرام بخش سنبل الطیب باعث کاهش سردردهای میگرنی می‌شود و به ویژه در بهبود سردردهای ناشی از اضطراب و استرس بسیار موثر است.
• اثر ضد تشنج دارد و در رفع ناراحتی‌های عصبی و هیستری مفید است، همچنین در درمان بیماری مالیخولیا اثر مفید دارد.
• ضد کرم معده و روده است.