کاشت سیر

• نام: سیر
• نام علمی: Allium sativum
• خانواده گیاهی: Amaryllidaceae  (خانواده نرگسیان)
• خاستگاه: اگرچه خاستگاه این گیاه به آسیای مرکزی برمی‌گردد، اما کاشت سیر سابقه طولانی در مناطق مختلف، به‌ویژه در حوزه مدیترانه دارد.

کاشت سیر

توضیحات کلی کاشت سیر

سیر گیاهی چندساله و مقاوم است، اما معمولاً آن را به عنوان گیاه یک‌ساله کشت می‌کنند. این گیاه به دلیل پیازهای معطرش مورد توجه قرار گرفته است. این پیازها از چندین حبه تشکیل شده‌اند که درون پوشش کاغذی قرار گرفته‌اند. سیر دارای رشد عمودی است و بسته به نوع و شرایط رشد، می‌تواند به ارتفاع ۶۰ تا ۹۰ سانتی‌متر نیز برسد. برگ‌های آن باریک، بلند و شبیه به برگ‌های علف هستند. آنها مستقیماً از قاعده گیاه رشد می‌کنند و به‌صورت بادبزنی آرایش می‌یابند. هر برگ می‌تواند تا ۳۰ سانتی‌متر طول داشته باشد.

برخی از انواع سیر، به‌ویژه سخت گردن(Hardneck)، یک ساقه گل‌دهنده به نام اسکیپ تولید می‌کنند که از مرکز گیاه بیرون می‌آید. این ساقه صاف و گرد است و معمولاً هنگام رشد پیچ می‌خورد. ساقه مذکور در نهایت به یک گل‌آذین چتری شامل گل‌های کوچک به رنگ سفید تا صورتی-بنفش منتهی می‌شود. گل‌های سیر، به‌ویژه در سیرهای کشت‌شده، نابارور هستند. گاهی اوقات این گل‌ها می‌توانند با جوانه‌های کوچک جایگزین ‌شوند. باغداران معمولاً جوانه‌ها را قطع می‌کنند تا انرژی گیاه به‌جای تولید گل، صرف رشد بهتر و بزرگ‌تر شدن حبه‌های سیر شود.

جهت خرید بذر پیاز کلیک کنید!

پیاز سیر در زیر زمین تشکیل می‌شود و باارزش‌ترین بخش این گیاه به حساب می‌آید. این پیاز از چندین حبه تشکیل شده است که هر کدام از آنها را می‌توان یک اندام ذخیره‌ای متورم کوچک دانست. حبه‌ها توسط یک لایه محافظ کاغذی احاطه شده‌اند. سیر از طریق کاشت حبه‌ها تکثیر می‌شود. هر یک از این حبه‌ها پس از سپری کردن فصل رشد خود، به پیازهای کامل تبدیل می‌شوند.

سیر دارای یک چرخه رشد معمولی است که با کاشت حبه‌ها در پاییز آغاز می‌شود. در طول زمستان، گیاه ریشه‌های خود را گسترش می‌دهد و با فرارسیدن بهار، رشد برگ‌هایش آغاز می‌شود. سرانجام، در اواسط تابستان، پیازها به طور کامل می‌رسند و آماده برداشت می‌شوند.

سیر به دلیل عطر، طعم قوی و خواص درمانی خود بسیار ارزشمند است. این گیاه سرشار از ترکیبات گوگردی است. این ترکیبات بوی متمایز این گیاه را ایجاد می‌کنند و دارای خواص دارویی هستند. سیر یکی از ترکیبات اصلی بسیاری از غذاهای جهان است. اصولا سیر به‌صورت خام و پخته مورد استفاده قرار می‌گیرد.

حقایق جالب درباره سیر

حقایق جالب درباره سیر

• سیر بیش از ۵۰۰۰ سال است که هم در آشپزی و هم در طب سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. شواهدی از مصرف آن در مصر باستان، یونان و چین یافت شده است. کاربرد گسترده آن در آشپزی و خواص درمانیش باعث شده که در سراسر جهان به یکی از مواد غذایی اصلی تبدیل شود.
• سیر به دلیل خواص بالقوه‌اش به تقویت سلامت قلب و عروق کمک می‌کند. مصرف این گیاه نیز می‌تواند منجر به کاهش فشار خون و سطح کلسترول شود. این گیاه دارای خواص ضد میکروبی است و می‌تواند سیستم ایمنی را تقویت ‌کند. به همین دلیل برای درمان طبیعی سرماخوردگی و عفونت‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. 
• سیر را می‌توان یک دفع‌کننده طبیعی آفات باغی دانست. کاشت سیر در کنار سایر محصولات می‌تواند آفات مختلفی مانند شته‌ها، سوسک‌ها و حتی خرگوش‌ها را دور کند. از اینرو با کاشت سیر می‌توان نیاز به استفاده از سموم شیمیایی را کاهش دهد.
• سیر یک گیاه خودنگهدار است؛ به این معنا که هر پیاز آن را می‌توان به چندین حبه تقسیم کرد و دوباره کاشت. این ویژگی، سیر را به گزینه‌ای عالی برای باغبانانی که به دنبال کاشت دائمی این محصول هستند، تبدیل کرده است.
• در مصر باستان، سیر از اهمیت فرهنگی و اقتصادی بالایی برخوردار بود. حبه‌های سیر را در مقبره فرعون‌ها قرار می‌دادند تا آن‌ها را در زندگی پس از مرگ همراهی کنند. همچنین، کارگران سازنده اهرام مصر، جیره سیر دریافت می‌کردند، زیرا اعتقاد داشتند که به افزایش قدرت و استقامت آن‌ها کمک می‌کند.
• سیر به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود. اولین نوع، سیر سخت گردن است که طعم قوی دارد و ساقه‌های گل‌دهنده خوراکی تولید می‌کند. دومین نوع، سیر نرم گردن ( Softneck) است که ماندگاری طولانی دارد و می‌تواند در شرایط آب‌وهوایی مختلف رشد ‌کند. به همین دلیل کاشت سیر نرم گردن بیشتر جنبه تجاری دارد.

مقایسه سیر سخت گردن با نرم گردن

تفاوت‌های کلیدی و نکات کشت

سیر به‌طور کلی به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود: سیر سخت گردن و سیر نرم گردن. این دو نوع نه‌تنها از نظر ویژگی‌های فیزیکی و کاربردهای آشپزی با یکدیگر تفاوت دارند، بلکه در نحوه کاشت، برداشت و نگهداری نیز متفاوت هستند.

۱. سیر سخت گردن

سیر سخت گردن به دلیل طعم قوی‌تر، پیچیده‌تر و مطلوب‌تر در بین باغداران محبوبیت زیادی دارد. همچنین، پوست آن به‌راحتی جدا می‌شود. با این وجود به دلیل ماندگاری کمتر، در مقیاس تجاری به ندرت کشت می‌شود.

سیر سخت گردن و نرم گردن

ویژگی‌های گیاهشناسی

• تشکیل ساقه گل‌دهنده:  سیرهای سخت گردن یک ساقه گل‌دهنده مرکزی به نام اسکیپ تولید می‌کنند. این ساقه‌ی سفت و گل‌دهنده از مرکز پیاز رشد می‌کند و بعد از بلوغ، به شکل مارپیچ درمی‌آید. در نهایت این ساقه‌ها، گل‌های نابارور و جوانه‌های کوچک (حبه‌های هوایی) تولید می‌کنند.
• آرایش حبه‌ها: سیر سخت گردن معمولاً یک حلقه از حبه‌های بزرگ را در اطراف ساقه مرکزی خود تشکیل می‌دهد. تعداد این حبه‌ها بین ۴ تا ۱۲ عدد در هر پیاز متغیر است. این حبه‌ها معمولاً اندازه‌ای یکنواخت دارند و در مقایسه با انواع نرم گردن، پوست آن‌ها راحت‌تر جدا می‌شود.

کاشت و برداشت

• مقاومت در برابر سرما: سیرهای سخت گردن مقاومت بیشتری در برابر سرما دارند و برای کشت در مناطق سردسیر مناسب‌تر هستند. این نوع سیر برای تشکیل پیازهای سالم، نیاز به دوره خواب زمستانی دارد، به همین دلیل معمولاً در پاییز کاشته می‌شود.
• زمان برداشت: سیر سخت گردن معمولاً اواسط تابستان آماده برداشت می‌شود. نمود اسکیپ یک نشانه بصری برای اعلام زمان برداشت است. زمان مناسب برای برداشت هنگامی است که اسکیپ شروع به خشک شدن می‌کند و برگ‌ها زرد می‌شوند.
• حذف اسکیپ: بسیاری از کشاورزان اسکیپ را پس از پیچ خوردن آن حذف می‌کنند تا گیاه انرژی خود را به‌جای گل‌دهی، صرف رشد پیاز کند. اسکیپ‌های جداشده خوراکی هستند و می‌توان از آن‌ها در آشپزی استفاده کرد.

نگهداری

ماندگاری: سیر سخت گردن معمولاً ماندگاری کوتاه‌تری نسبت به انواع نرم گردن دارد. آنها را می‌توان حدود ۴ تا ۶ ماه در انبار نگهداری کرد. علت طول عمر کمتر این سیرها، لایه‌های کمتر اطراف حبه‌ها است که باعث می‌شود بیشتر در معرض خشک شدن قرار گیرند.

۲. سیر نرم گردن

سیر نرم گردن به دلیل ماندگاری طولانی‌تر و سازگاری با انواع مختلف شرایط آب‌وهوایی، رایج‌تر از نوع سخت گردن است و بیشتر در مقیاس‌های تجاری کشت می‌شود. این نوع سیر طعم ملایم‌تری دارد و معمولاً در سوپرمارکت‌ها به فروش می‌رسد.

ویژگی‌های گیاهشناسی

• عدم تشکیل اسکیپ: سیر نرم گردن معمولاً اسکیپ تولید نمی‌کند، هرچند در برخی شرایط (مانند استرس) ممکن است یک اسکیپ ضعیف یا ناکامل تولید کند. عدم وجود ساقه سخت مرکزی باعث می‌شود که گردن سیر پس از برداشت نرم و انعطاف‌پذیر باشد.
• آرایش حبه‌ها: سیر نرم گردن معمولاً لایه‌های متعددی از حبه‌ها دارد که منجر به افزایش تعداد و کوچکتر شدن ابعاد آنها می‌شود. این آرایش افزایش ماندگاری سیر را نیز در پی دارد.

اصول کاشت و برداشت سیر

کاشت و برداشت

• سازگاری: سیر نرم گردن بیشتر با شرایط آب‌وهوایی گرم‌سیر سازگار است و به دوره سرمایی که سیر سخت گردن نیاز دارد، نیازی ندارد. کاشت سیر نرم گردن اصولا در مناطقی که زمستان‌های ملایم دارند صورت می‌گیرد.
• زمان برداشت: سیر نرم گردن معمولاً در اواخر فصل و اغلب در اواخر تابستان برداشت می‌شود. برگ‌های این گیاه بهترین شاخص برای زمان برداشت هستند. هنگامی که بیشتر برگ‌ها قهوه‌ای و خشک شدند، پیازها آماده برداشت می‌باشند.
• بافت: پس از برداشت، گردن نرم و انعطاف‌پذیر سیر نرم گردن را می‌توان بافت. این امر یک روش سنتی برای خشک کردن و ذخیره‌سازی سیر است.

نگهداری

• ماندگاری: سیر نرم گردن ماندگاری طولانی‌ دارد و معمولا می‌توان آنها را در شرایط خشک و خنک به مدت ۶ تا ۱۲ ماه قابل نگهداری کرد. لایه‌های متعدد پوست در اطراف حبه‌ها به این ماندگاری بیشتر کمک می‌کنند.

خلاصه تفاوت‌های سیر سخت گردن و نرم گردن

این جدول به صورت خلاصه تفاوت‌های  بین سیر سخت گردن و نرم گردن را نشان می‌دهد.

نوع سیر: تاثیرات آن بر کاشت و برداشت

درک تفاوت‌‌های بین این دو سیر می‌تواند به شما کمک کند تا نوع مناسب سیر را برای باغ خود انتخاب کنید و از برداشت موفقی داشته باشید.

• ملاحظات آب‌وهوایی: اگر در منطقه‌ی سردسیر زندگی می‌کنید، سیر سخت گردن را انتخاب نمایید، زیرا این نوع سیر با زمستان‌های سخت سازگاری بیشتری دارد. انواع نرم گردن برای مناطق گرم‌تر مناسب‌تر هستند. یعنی مناطقی که زمستان‌های آن سرمای زیادی ایجاد نمی‌کند.
• زمان کاشت: کاشت سیر‌ها را می‌توان فارغ از نوع آنها در فصل پاییز انجام داد. با این وجود می‌توان سیر نرم گردن را در مناطقی که آب‌وهوای معتدل دارند، در اوایل بهار کاشت.
• طعم و ذخیره‌سازی: سیر سخت گردن اغلب طعمی پیچیده‌تر و قوی‌تر دارد که آن را به یکی از انتخاب‌های محبوب سرآشپزان و باغداران خانگی تبدیل کرده است. با این حال، اگر به سیر با ماندگاری بالا نیاز دارید، سیرهای نرم گردن انتخاب بهتری هستند.
• برداشت و ذخیره‌سازی: اگر سیر با ماندگاری بالا می‌خواهید، سیرهای نرم گردن بهتر انتخاب برای شما هستند، اما اگر قصد استفاده از ساقه‌های سیر را دارید و می‌خواهید حبه‌های بزرگ‌تری داشته باشید، سیر سخت گردن را انتخاب نمایید.

شیوه نگهداری و مراقبت از سیر

حال که دو نوع اصلی سیر را بررسی کردیم، ذکر این نکته ضروری است که انواع دیگری از سیرها نیز وجود دارند. در بسیاری از مواقع عدم وجود اطلاعات کافی در خصوص این سیرها موجب سرگردانی باغداران می‌شوند. در ادامه توضیحات بیشتری در این خصوص ارائه می‌شود.

سیر فیلی چیست؟

سیر فیلی اگرچه از نظر ظاهری شبیه به سیر می‌باشد، اما در واقع نوعی تره است. این گیاه بومی مناطق اطراف دریای مدیترانه، به ویژه جنوب اروپا است. سیر فیلی پیازهای بسیار بزرگی تولید می‌کند که معمولاً ۵ تا ۶ حبه بزرگ در داخل آنها قرار گرفته است. در برخی مواقع ممکن است پیازها تنها سه یا چهار حبه داشته باشند. علاوه بر حبه‌های اصلی، امکان رشد حبه‌های کوچک‎تر در اطراف پیاز نیز وجود دارد. این پیازهای عظیم گاهی ممکن است تا ۴۵۰ گرم وزن داشته باشند.

این گیاه همچنین ساقه‌ی‌ بزرگی از بذر تولید می‌کند که می‌توان آن را قطع کرد و به عنوان گل مورد استفاده قرار داد. بخش پایین‌تر و گوشتی ساقه بذر، نرم است و به عنوان سبزی سرخ می‌شود و مورد استفاده قرار می‌گیرد.  طعم سیر فیلی بسیار ملایم‌تر از سیر واقعی است، هرچند در مناطق سردسیر طعم آن می‌تواند تند یا تلخ شود. شرایط کاشت سیر فیلی مشابه سیر معمولی است.

سیر زینتی چیست؟

سیر زینتی یک گیاه چندساله است که نام و طعمی مشابه سیر دارد به همین دلیل بسیاری آن را با سیر واقعی اشتباه می‌گیرند. این گیاه بومی آفریقای جنوبی است و دارای برگ‌های باریک و چمن مانند است. سیر زینتی خوشه‌هایی از گل‌های کوچک و ستاره‌شکل به رنگ یاسی یا بنفش روشن تولید می‌کند. ارتفاع این گیاه به ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر می‌رسد و معمولاً به عنوان گیاه تزئینی یا گیاه دارویی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

سیر زینتی

برخلاف سیر واقعی، سیر زینتی پیاز تولید نمی‌کند. در عوض، این گیاه از طریق ریزوم‌ها (ساقه‌های زیرزمینی که به صورت افقی رشد می‌کنند و در گره‌ها ریشه و شاخه تولید می‌کنند) پخش می‌شود و خوشه‌های فشرده‌ای از برگ‌ها را تشکیل می‌دهد. برگ‌ها و گل‌های آن وقتی فشرده می‌شوند، بویی شبیه به سیر از خود متصاعد می‌کنند که آن را به یک بازدارنده طبیعی مؤثر برای آفات در باغ‌ها تبدیل می‌کند. برگ و گل‌های این سیر خوراکی هستند و طعم آنها مشابه سیر است. از سیر فیلی می‌توان در سالادها، سوپ‌ها و یا برای تزئین غذا استفاده کرد. اگرچه طعم سیر زینتی از سیر واقعی ملایم‌تر است، اما می‌تواند بدون آنکه سایر طعم‌ها را تحت‌الشعاع قرار دهد، طعم ظریف سیر را به غذاها اضافه ‌کند.

اطلاعات پایه‌ای درباره کاشت سیر

سیر یک گیاه مناسب برای فصول خنک است که در دماهای بین ۱۳ تا ۲۴ درجه‌سانتیگراد به خوبی رشد می‌کند. دمای بهینه برای توسعه پیاز سیر حدود ۱۵ تا ۲۰ درجه‌سانتیگراد است. برای رشد بهینه پیاز سیرها (تشکیل و توسعه پیازهای سیر) لازم است آنها در دماهای پایین (۰ تا ۱۰ رجه‌سانتیگراد) به مدت ۱ تا ۲ ماه قرار داده شوند. در نهایت ساعات طولانی اواخر روزهای بهاری (>۱۲ ساعت) باعث تحریک تشکیل حبه‌ها می‌شوند.

کاشت سیر اصولا در فصل پاییز صورت می‌گیرد. این امر کمک می‌کند که حبه‌ها قبل از یخ زدن زمین ریشه‌دار شوند و سپس با افزایش دما در بهار رشد خود را از سر بگیرند. با این حال، کاشت سیر در مناطقی که زمستان‌های معتدل دارند، در اوایل زمستان انجام می‌شود، زیرا دمای پایین، سرمای مورد نیاز برای توسعه پیاز را فراهم می‌کند.

حساسیت به طول روز و تشکیل پیاز: سیر به طول روز حساس است، به این معنی که تشکیل پیاز آن تحت تاثیر طول ساعات روز قرار می‌گیرد. با افزایش طول روز در اواخر بهار و اوایل تابستان، سیر از مرحله‌ی رشد رویشی (برگ‌ها) به توسعه پیاز منتقل می‌شود. این حساسیت به طول روز موجب شده است که باغداران کاشت سیر را متناسب با منطقه جغرافیایی خود در زمان مناسب انجام دهند. در مناطقی که روزهای تابستان طولانی است، سیر اگر خیلی دیر کاشته شود، نمی‌تواند به اندازه کافی از سرما یا طول روز برای تشکیل پیاز استفاده کند. این امر منجر به کوچک شدن پیازها و ضعیف شدن عملکرد آنها می‌شود.

تشکیل پیاز سیر

سیر به خاکی حاصلخیز و با زهکشی خوب نیاز دارد و بهترین رشد را در معرض نور کامل خورشید از خود نشان می‌دهد. از اینرو باید دقت داشت که نور کافی برای توسعه پیازهای بزرگ و سالم ضروری است. رطوبت یکنواخت در طول فصل رشد، به ویژه در مراحل ابتدایی رشد، اهمیت دارد، اما باید از آبیاری بیش از حد یا غرقابی کردن خاک اجتناب کرد، زیرا این شرایط می‌تواند منجر به پوسیدگی پیاز شود.

• نیازهای نوری: نور کامل خورشید
• نیازهای آبیاری: متوسط
• نوع خاک و ویژگی‌ها: خاک حاصلخیز، با زهکشی خوب، خاک لومی با مقدار زیاد مواد آلی
• pH خاک: ۶.۰ تا ۷.۵
• اندازه گلدان برای کاشت سیر: حداقل اندازه گلدان ۳۰ تا 40 سانتیمتر

در مناطق سردسیر، استفاده از مالچ می‌تواند به محافظت از گیاهان در برابر سرما کمک کند. در بهار با برداشتن مالچ، خاک سریع‌تر گرم و رشد زودهنگام آغاز می‌شود.

سیر به مراقبت و نگهداری کمی نیاز دارد و تنها آبیاری منظم و علف‌زنی آن باید مورد توجه قرار گیرد. در روند کاشت سیر سخت‌گردن پیشنهاد می‌شود که ساقه گل (اسکیپ) بعد از ظاهر شدن، برداشته شود، زیرا این کار انرژی بیشتری را به سمت رشد پیاز هدایت می‌کند و موجب بزرگتر شدن حبه‌ها می‌شود.

چرا سیر من پیازهای کوچکی تولید می‌کند؟ دلایل رایج و راه‌حل‌ها

اگر سیر شما پیازهای کوچکی تولید می‌کند یا اصلاً پیازی تولید نمی‌کند، ممکن است به یکی از دلایل زیر باشد:

• زمان کاشت: کاشت سیر باید در مناطق سرد، در پاییز انجام شود تا حبه‌ها قبل از یخ زدن زمین، ریشه‌های قوی‌ای تشکیل دهند. کاشت دیرهنگام یا زودهنگام می‌تواند منجر به رشد ضعیف ریشه‌ها شود. باید دقت داشت که گسترش ریشه‌ها پیش نیاز تشکیل پیاز است. وقتی سیر دیر کاشته شود، ممکن است زمان کافی برای رشد پیدا نکند. این امر منجر به کوچک شدن اندازه پیاز یا عدم رشد آنها می‌شود.
• سرمای مورد نیاز (ورنالیزاسیون): سیر به یک دوره سرما نیاز دارد تا فرآیند تشکیل پیاز به درستی انجام شود. این فرآیند که به نام ورنالیزاسیون شناخته می‌شود، برای انتقال سیر از رشد رویشی (برگ‌ها) به تشکیل پیاز ضروری است. کاشت سیر در مناطقی که زمستان‌های معتدل دارند موجب می‌شود گیاه سرمای لازم را دریافت نکند و پیازهای کوچک تولید کند.  این مسئله به‌ویژه در سیرهای سخت‌گردن که رشدشان به سرما وابسته است، صادق می‌باشد.

کوچک شدن پیاز سیر

• کمبود مواد مغذی: فسفر یکی از مواد مغذی اصلی برای رشد ریشه و پیاز سیر است. اگر خاک فاقد فسفر یا سایر مواد مغذی ضروری مانند نیتروژن یا پتاسیم باشد، سیر ممکن است نتواند پیازهای بزرگ و سالم تولید کند. انجام آزمایش خاک می‌تواند به شناسایی کمبودها کمک کند، اما این کار برای باغبانان خانگی عملی نیست. اگر سطح فسفر کم باشد، می‌توانید از کودهای غنی از فسفر مانند خون و استخوان، پودر استخوان یا فسفات سنگی استفاده کنید. کمبود نیتروژن با استفاده از کود خون و استخوان یا کود دامی کمپوست‌شده قابل جبران است. اگر پتاسیم کم باشد، می‌توان سولفات پتاسیم یا خاکستر چوب (در مقادیر بسیار کم) را به خاک اضافه کرد. استفاده از کودها می‌تواند این کمبودها را جبران کند و اندازه پیاز را بهبود بخشد.
• شرایط خاک: سیر برای رشد به خاکی با زهکشی مناسب و حاصلخیز نیاز دارد. خاکی که بیش از حد متراکم شده یا زهکشی ضعیفی داشته باشد، می‌تواند رشد ریشه و پیاز را مختل کند. اضافه کردن مواد آلی مانند کمپوست قبل از کاشت سیر می‌تواند ساختار خاک را بهبود بخشد. با این حال لازم است اطمینان حاصل کنید که خاک خیلی متراکم یا غرقابی نیست، زیرا این وضعیت می‌تواند منجر به پیازهای کوچک یا ناقص شود.
• روش‌های آبیاری: هم آبیاری بیش از حد و هم آبیاری کم می‌تواند بر اندازه پیاز سیر تأثیر بگذارد. سیر، به‌ویژه در مراحل ابتدایی رشد، به رطوبت یکنواخت نیاز دارد. با این حال آبیاری بیش از حد نیز باعث پوسیدگی پیاز می‌شود. آبیاری کم نیز مانع از تکامل کامل پیازها می‌شود.

رسیدگی به این عوامل می‌تواند به‌طور چشمگیری اندازه پیاز را بهبود ببخشد و برداشت موفق را تضمین کند.

نکات مهم در کاشت سیر

کاشت سیر معمولاً از طریق حبه‌ها انجام می‌شود. حبه‌ها از پیاز سیر جدا و در عمق حدود 5-8 سانتی‌متر کاشته می‌شوند. حبه‌ها باید به گونه‌ای در زمین قرار داده شوند که انتهای نوک‌دار آنها رو به بالا باشد. فاصله‌ بین حبه‌ها باید 10-15 سانتی‌متر و بین ردیف‌ها 30 سانتی‌متر باشد تا فضای کافی برای رشد پیاز وجود داشته باشد.

بهترین زمان برای کاشت سیر

در هنگام کاشت سیر، انتخاب نوع آن بسیار مهم است. سیری که به عنوان بذر مورد استفاده قرار می‌گیرد باید سالم و عاری از بیماری باشد. لازم به ذکر است سیر خریداری‌شده از فروشگاه ممکن است برای کاشت مناسب نباشد. بذرهای سیر به‌طور خاص برای کاشت تولید می‌شوند و احتمال وجود بیماری‌هایی که به محصول آسیب می‌رسانند، در آنها کمتر است. از طرفی، سیرهای خریداری‌شده از فروشگاه معمولا برای جلوگیری از جوانه زدن به روش‌های مختلفی تیمار شده‌اند. از اینرو ممکن است حامل بیماری‌هایی مانند پوسیدگی سفید باشندو این بیماری می‌تواند سال‌ها در خاک باقی بماند. سیری که توسط تولیدکنندگان گیاهان ارگانیک عرضه می‌شود، اصولا تیمار نمی‌شود و معمولاً به‌طور طبیعی جوانه می‌زند.

• بهترین زمان برای کاشت: کاشت سیر در مناطقی که زمستان سخت دارند بهتر است در پاییز و  4-6 هفته قبل از یخ‌زدن خاک انجام شود. این زمان به رشد ریشه قبل از زمستان کمک می‌کند. در مناطق با زمستان معتدل، کاشت سیر را می‌توان در فصل پاییز انجام داد.  
• فاصله کاشت: حبه‌ها را به فاصله 10-15 سانتی‌متر از یکدیگر و در ردیف‌هایی به فاصله 30-40 سانتی‌متر (12-16 اینچ) از هم بکارید.
• روش کاشت بذر: پیاز سیر را به حبه‌های جداگانه تقسیم کنید و آنها را به گونه‌ای که نوک‌شان به سمت بالا باشد، زیر سطح خاک قرار دهید.
• عمق کاشت بذر: حبه‌ها را در عمق حدود 5-8 سانتی‌متر بکارید.
• زمان برداشت: سیر معمولاً در تابستان یعنی زمانی که برگ‌های پایینی آن شروع به قهوه‌ای شدن می‌کنند، آماده برداشت است. این زمان معمولاً 17-25 هفته بعد از کاشت سیر است.
• طول و عرض گیاه بالغ: گیاهان سیر می‌توانند تا ارتفاع 60 سانتی‌متر رشد کنند.
• تکثیر: از  طریق حبه‌ها (نه دانه‌ها)

آماده‌سازی و کوددهی خاک برای کاشت سیر

برای دستیابی به محصولی پربار و باکیفیت، آماده‌سازی و تقویت خاک در تمام مراحل رشد ضروری است. این فرآیند قبل از کاشت سیر آغاز می‌شود و در طول فصل رشد نیز ادامه می‌یابد. در این صورت با استفاده به‌موقع از کودها، گیاه می‌تواند رشد مطلوبی داشته باشد و انرژی خود را صرف تولید پیازهای درشت و باکیفیت کند. با رعایت مراحل زیر می‌توانید شرایط خاک را برای رشد سیر ایده‌آل کنید:

آماده‌سازی و کوددهی خاک برای کاشت سیر

• مرحله ۱ – افزودن کمپوست قبل از کاشت: در فصل پاییز، قبل از کاشت سیر، خاک را با مقدار زیادی کمپوست کاملاً پوسیده غنی کنید. این کار باعث بهبود ساختار خاک می‌شود و آن را به خاکی نرم، پوک و با زهکشی مناسب تبدیل می‌کند. این نوع خاک شرایط ایده‌آلی برای رشد سیر فراهم می‌نماید. اصطلاح "پوک بودن خاک" به حالتی اشاره دارد که خاک به‌راحتی خرد می‌شود و امکان رشد آسان ریشه‌ها را فراهم می‌کند.
• مرحله ۲ – تقویت حاصلخیزی خاک قبل از کاشت: برای افزایش حاصلخیزی خاک و حمایت از رشد گیاه، کود دامی پوسیده یا یک کود متعادل را به خاک اضافه کنید.
• مرحله ۳ – کوددهی در اوایل بهار: با شروع رشد سیر در اوایل بهار، گیاه را بار دیگر کود دهید تا رشد برگ‌ها افزایش و ریشه‌ها گسترش یابند. رشد برگ‌ها برای تولید پیازهای بزرگ و سالم بسیار ضروری است.
• مرحله ۴ – دومین نوبت کوددهی: حدود سه تا چهار هفته پس از کوددهی اولیه، بار دیگر گیاه را کود دهید تا گیاه تقویت و برای تشکیل پیاز آماده شود.
• مرحله ۵ – کاهش یا توقف کوددهی در اواخر بهار: در اواخر بهار، زمانی که سیر وارد مرحله تشکیل پیاز می‌شود، میزان کوددهی را کاهش دهید یا به‌طور کامل متوقف کنید. این کار باعث می‌شود که گیاه به جای تولید برگ‌های اضافی، انرژی خود را صرف رشد پیاز کند. استفاده بیش از حد از کودهای نیتروژنه در این مرحله می‌تواند باعث افزایش رشد برگ‌ها به قیمت کاهش رشد پیاز، تأخیر در بلوغ و کاهش کیفیت محصول شود.

خاک را همیشه مرطوب نگه دارید تا شرایط مطلوب برای رشد پیازها فراهم شود. برای جلوگیری از رقابت بر سر آب و مواد مغذی، علف‌های هرز را در طول فصل رشد به‌طور مرتب حذف کنید. به‌کارگیری مالچ‌هایی مانند کاه، کلش نخود، یونجه یا بقایای نیشکر به حفظ رطوبت خاک و جلوگیری از رشد علف‌های هرز کمک می‌کند.

مراقبت و نگهداری

• نکات آبیاری: آبیاری منظم را به گونه‌ای انجام دهید که خاک همیشه مرطوب بماند، اما باید از غرقاب شدن آن جلوگیری کنید. با نزدیک شدن به زمان بلوغ سیر و زرد شدن برگ‌ها، میزان آبیاری را کاهش دهید. حدود ۲ تا ۳ هفته قبل از برداشت، آبیاری را کاملاً متوقف کنید تا پیازها خشک شوند. این کار باعث بهبود فرآیند خشک شدن و افزایش ماندگاری سیر در انبار می‌شود.

میزان دشواری کاشت سیر

• هرس: در سیرهای گردن سخت، حذف ساقه گل‌دهنده (اسکیپ) ضروری است. این ساقه‌ها معمولاً از اواخر بهار تا اوایل تابستان ظاهر می‌شوند و باید بلافاصله پس از شروع پیچ‌خوردگی حذف شوند. حذف اسکیپ‌ها موجب می‌شود که انرژی گیاه به جای تولید گل، صرف رشد بهتر پیازها شود. در این دوره، هر چند روز یک‌بار گیاهان را بررسی کنید و اسکیپ‌ها را به موقع حذف نمایید.
• نیاز به قیم (حمایت گیاه): سیر نیازی به قیم یا تکیه‌گاه ندارد.

میزان سختی کشت

آسان تا متوسط (بسته به شرایط اقلیمی)

نکات مهم برای کاشت سیر

• بهبود گردش هوا: کاشت سیر را در ردیف‌های با فاصله مناسب انجام دهید تا در بین گیاهان جریان هوای کافی وجود داشته باشد. تهویه مناسب باعث کاهش رطوبت اطراف گیاه می‌شود و خطر ابتلا به بیماری‌های قارچی را کاهش می‌دهد.
• استفاده‌ی استراتژیک از مالچ: یک لایه‌ی ضخیم از مالچ ارگانیک مانند کاه یا کمپوست را در اطراف بوته‌های سیر پخش کنید. مالچ باعث عایق‌بندی خاک می‌شود و به حفظ رطوبت یکنواخت کمک می‌کند. علاوه بر این، مالچ مانع از نوسانات دمایی می‌شود و رشد علف‌های هرز که می‌توانند با سیر بر سر مواد مغذی و آب رقابت کنند را سرکوب می‌کند.
• پایش رطوبت خاک: خاک را همیشه مرطوب (نه غرقاب) نگه دارید. سیر به آبیاری منظم نیاز دارد، به‌ویژه در مراحل اولیه‌ی رشد، اما رطوبت بیش ‌ازحد می‌تواند باعث پوسیدگی پیازها شود. آبیاری را بر اساس میزان بارندگی و شرایط خاک تنظیم کنید تا سطح رطوبت ایده‌آل حفظ شود.

گیاهان همراه سیر

• گیاهان مناسب برای کاشت در کنار سیر: اغلب سبزیجات از خاصیت دفع آفات سیر بهره‌مند می‌شوند. بهترین گیاهان همراه عبارتند از: گوجه‌فرنگی، فلفل و رز.
• گیاهانی که نباید در کنار سیر کاشته شوند: حبوبات (مانند لوبیا و نخود) را در مجاورت سیر نکارید، زیرا سیر می‌تواند رشد آن‌ها را متوقف کند.

آفات و بیماری‌های رایج

• آفات: به طور کلی، سیر به دلیل بوی قوی‌اش در برابر آفات مقاوم است.
• بیماری‌ها: پوسیدگی سفید و زنگ سیر از مشکلات شایع هستند.
• راهکارهای پیشگیری: از کاشت سیر در محلی که قبلاً پیاز یا دیگر اعضای خانواده پیاز رشد کرده‌اند، خودداری کنید. تناوب زراعی را رعایت نمایید. از انواع مقاوم به بیماری‌ها استفاده کنید. زهکشی خاک را بهبود دهید و از آبیاری بارانی در اواخر بعدازظهر یا شب پرهیز نمایید تا از شیوع بیماری‌های قارچی جلوگیری شود.

آفات و بیماری‌های رایج سیر

برداشت سیر

زمان برداشت: هنگامی که برگ‌های پایینی گیاه شروع به قهوه‌ای شدن کردند و برگ‌های بالایی همچنان سبز بودند (معمولاً ۵ تا ۶ برگ سبز باقی مانده باشد)، بهترین زمان برای برداشت سیر است. در واقع این امر نشان‌دهنده‌ی رسیدن پیازها به حداکثر اندازه و آماده شدن آنها برای خشک شدن است. روش دیگر این است که یک یا دو بوته را به‌آرامی از خاک بیرون بیاورید و بررسی کنید. اگر پیازها کاملاً تشکیل شده باشند و پوسته‌ی بیرونی آن‌ها محکم و کاغذی باشد، آماده برداشت هستند. اگر پوسته‌ها نازک و شل، حبه‌ها کوچک و پیاز نرم باشند، بهتر است چند هفته‌ی دیگر به گیاه زمان داده شود تا به بلوغ برسد. زمان برداشت بسته به شرایط آب‌وهوایی و نوع سیر متفاوت است، اما معمولاً اوایل تا اواسط تابستان در مناطق معتدل بهترین زمان می‌باشد.

نکات مهم هنگام برداشت: برای برداشت، ابتدا خاک اطراف پیازها را با چنگک باغبانی یا بیلچه به‌آرامی شل کنید تا به سیرها آسیب نرسد. پیازها را به‌آرامی از خاک خارج کنید و مراقب باشید که به آن‌ها صدمه نزنید، زیرا هرگونه آسیبی می‌تواند خطر پوسیدگی و کاهش ماندگاری سیر را افزایش دهد. خاک اضافه را با دست یا برس نرم پاک کنید، اما پیازها را نشویید. برگ‌ها و ریشه‌ها را قطع نکنید، زیرا برگ‌ها در فرآیند خشک شدن به انتقال مواد مغذی و رطوبت باقی‌مانده به پیاز کمک می‌کنند و باعث تشکیل پوسته‌ی کاغذی در اطراف حبه‌ها می‌شوند.

نگهداری از سیر پس از برداشت

پس از برداشت، سیرها را به صورت دسته‌های کوچک آویزان کنید یا آنها روی یک توری مشبک در محیطی خنک، تاریک، و دارای تهویه مناسب قرار دهید. محیط نگهداری باید حداقل نوسان دمایی را داشته باشد و میزان رطوبت آن حدود ۷۰٪ باشد.

قبل از خشک شدن کامل، برگ‌ها را قطع نکنید. فرآیند خشک شدن معمولاً ۲ تا ۳ هفته طول می‌کشد. یعنی برگ‌ها، ریشه‌ها و پوست بیرونی سیر باید کاملاً خشک ‌شوند. پس از خشک شدن کامل، برگ‌ها را از حدود ۲.۵ سانتی‌متر بالاتر از پیاز قطع کنید و ریشه‌ها را نیز کوتاه نمایید.

اگر قصد بافتن سیر برای نگهداری یا مصارف تزیینی را دارید، برگ‌ها را قطع نکنید. بهترین زمان برای بافتن سیر زمانی است که ساقه‌ها نیمه‌خشک و نیمه‌قهوه‌ای هستند و انعطاف‌پذیری کافی را دارند. این شرایط معمولاً چند هفته پس از برداشت اتفاق می‌افتد.

نگهداری از سیر پس از برداشت

سیر را در کیسه‌های توری، به صورت آویزان شده، یا به‌صورت بافته‌شده نگهداری کنید تا گردش هوای مناسب در بین آنها جاری باشد. از یخ‌زدگی آنها در مناطق بسیار سرد جلوگیری کنید. نگهداری سیر در یخچال (به‌صورت پیاز کامل) توصیه نمی‌شود، زیرا سرما و رطوبت باعث جوانه‌زدن زودهنگام آن می‌شود. حبه‌های پوست‌کنده را می‌توان چند هفته در ظرف دربسته در یخچال نگهداری کرد.

تکثیر سیر

کاشت سیر سیر عمدتاً از طریق کاشت حبه‌های جداشده از پیاز صورت می‌گیرد. هر حبه در طول فصل رشد به یک پیاز جدید تبدیل خواهد شد. برای شروع، باید حبه‌های بزرگ و سالم را از پیازهای عاری از بیماری انتخاب کنید، زیرا این حبه‌ها گیاهان قوی با پیازهای بزرگ تولید می‌کنند. هنگام آماده‌سازی حبه‌ها برای کاشت سیر، باید به آرامی آن‌ها را از پیاز جدا نمایید و دقت کنید که پوست کاغذی حبه‌ها سالم باقی بماند. این پوست از آنها در برابر بیماری‌ها محافظت می‌کند.

حبه‌ها را به گونه‌ای در خاک بکارید که قسمت نوک‌تیز آن‌ها رو به بالا و قسمت صاف آن‌ها رو به پایین باشد. عمق مناسب برای کاشت سیرها حدود ۵-۸ سانتی‌متر است. کاشت سیر معمولاً در فصل پاییز انجام می‌شود تا حبه‌ها قبل از شروع زمستان ریشه بزنند. این دوره سرما، برای گسترش پیازها بسیار ضروری است. در مناطق با زمستان‌های معتدل، کاشت سیر می‌تواند تا اواخر زمستان به تأخیر بیفتد، اگرچه کاشت سیر در پاییز معمولاً با نتایج بهتری همراه است.

در طول فصل رشد، هر حبه به یک پیاز کامل تبدیل می‌شود. پیازها در اواسط تابستان آماده برداشت خواهند بود. این روش تکثیر ساده به باغبان‌ها این امکان را می‌دهد که محصول سیر خود را هر ساله به صورت خودکفا تولید کنند.

استفاده‌های آشپزی

سیر یکی از مواد اولیه ضروری در آشپزی است که به دلیل توانایی‌اش در تقویت و تغییر طعم انواع مختلف غذاها مورد توجه قرار گرفته است. سیر را می‌توان به شکل‌های مختلفی اعم از خام، پخته یا پودر شده استفاده کرد و از طعم و عطر آن لذت برد.

استفاده از سیر در آشپزی

• کباب کردن: کباب کردن سیر باعث کاراملی شدن و آزاد شدن قندهای طبیعی آن می‌شود و طعم آن را شیرین و ملایم می‌کند. سیر کباب شده را می‌توان بر روی نان پخش کرد و به سیب‌زمینی له‌شده اضافه نمود، یا در سوپ‌ها و سس‌ها مورد استفاده قرار داد.
• سرخ کردن: سیر سرخ‌شده یکی از مواد اصلی بسیاری از غذاها است و می‌تواند طعم لذیذی به آن‌ها ببخشد. از سیر سرخ شده در غذاهای سرخ‌کردنی، پاستا و سبزیجات سرخ‌شده استفاده می‌شود.
• استفاده خام: سیر خام طعمی تند و تیز دارد و معمولاً در سس‌های سالاد، سالساها و سس‌های سرد استفاده می‌شود. هنگامی که سیر خام مورد استفاده قرار می‌گیرد، محتوای آلیسین آن حفظ می‌شود. طعم و فواید سیر به دلیل وجود آلیسین است.
• روغن‌ها و کره‌های معطر: سیر می‌تواند به روغن‌ها و کره‌ها با هدف بهبود عطر و طعم آنها افزوده شود. به عنوان مثال، روغن زیتون حاوی سیر را می‌توان روی سبزیجات یا نان ریخت و استفاده کرد.
• سس‌ها و مارینادها: سیر یکی از اجزای اصلی بسیاری از سس‌ها و مارینادها است. سیر علاوه بر لذیذ کردن طعم سس‌ها، موجب متعادل کردن طعم‌ گیاهان، روغن‌ها و دیگر مواد سس می‌شود.
• سیر نگهداری‌شده: سیر می‌تواند ترشی انداخته شود یا خشک شود. سیر خشک شده، مانند سیر سیاه، طعم منحصر به فردی از شیرینی و شوری را دارد و عطر دلنشینی به غذاها می‌بخشد.

توانایی سیر در بهبود طعم غذاهای ساده و پیچیده، آن را به یک ماده اولیه ضروری در آشپزی تبدیل کرده است. استفاده از سیر چه به صورت کباب شده، سرخ‌شده یا خام می‌تواند طعم غذاها را بهبود ببخشد و موجب افزایش خواص آنها شود.

در نهایت، کاشت سیر برای هر باغبانی یک تجربه لذت بخش است زیرا هم می‌تواند از این گیاه در آشپزی استفاده کند هم از خواص درمانی آن بهره ببرد. با مراقبت و نگهداری مناسب از سیرها می‌توان در تمام فصول سال به این ماده غذایی دسترسی داشت.

خواص منحصربفرد سیر