گل داوودی

گل داوودی با نام علمی  "Chrysanthemum" و از خانواده "Compositae" می‌باشد. بیش از ۲۰۰ گونه است که در بین آن‌ها گونه‌ها و رقم‌های یک ساله علفی، چندساله و درختچه های کوچک و بوته ای وجود دارد.

داوودی به دلیل گل‌های زیبا و رنگ بندی که دارد، نه تنها به شکل گلدانی و باغچه‌ای بلکه به عنوان شاخه گل بریده مورد توجه قرار گرفته است. اصولا داوودی‌های مدرن و امروزی بیش از اجداد خود از ظاهری زیبا برخوردار هستند.

داوودی‌‌هایی که امروزه مورد استفاده قرار می‌گیرند معمولا 90-30 سانتیمتر ارتفاع دارند. برگ‌های گل داوودی با برش‌های عمیق به قطعاتی تقسیم شده است و گل‌های این گیاه اکثرا به رنگ‌های سفید، زرد، ارغوانی و قرمز وجود دارد، گل‌های دو رنگ نیز اکنون در دسترس هستند.

جهت خرید بذر گل داوودی به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.

مهمترین دو رگه‌ای که تا به امروز بدست آمده و مورد توجه بسیاری از پرورش دهندگان قرار گرفته است. نمونه ای با نام علمی Chrysanthemum x morifolium است که این نام مترادف با C. X grandiflorum نیز می‌باشد و یکی از مهمترین والدین این گیاهان، گونه C. Indicum است (البته در خلق نمونه یاد شده از دیگر گونه‌های گل داوودی نیز استفاده شده است، اما مهمترین آنان C.indicum می‌‌باشد) امروزه حدود 140 واریته از گل داوودی وجود دارد که همگی مورد توجه گل دوستان و پرورش‌‌دهندگان گل‌ها و گیاهان قرار گرفته‌‌اند و عاشقان این گل با عنوان عمومی Florists' chrysanthemum شناخته می‌شوند.

تقسیم بندی گل‌های داوودی

همانطور که اشاره شد گل‌های داوودی انواع و نمونه‌های بسیار متنوعی دارد که براساس برخی از خصوصیات آنان را طبقه بندی و گروه بندی می‌کنند، یکی از این گروه بندی‌ها گیاهان داوودی را در دو گروه کلی و عمومی باغی و نمایشگاهی قرار می‌دهد. داوودی‌های باغی به طور کل سر سخت تر از انواع نمایشگاهی هستند و می‌توانند سرمای محیط را در طی زمستان تحمل کنند.

البته این به معنی سرسبز ماندن این نوع از داوودی‌ها در طی پاییز زمستان نیست بلکه به معنی زنده ماندن قسمت‌های زیرزمینی آن در طی زمستان و سبز شدن مجدد آن با آمدن فصل بهار است، به نحوی که این نوع از داوودی‌ها را برای چندین و چند سال می‌توان در گوشه‌ای از باغ یا باغچه داشت و از آنان لذت برد.

نمونه‌های نمایشگاهی گل داوودی انواعی هستند که برای گذران زمستان به کمی محافظت نیاز دارند و همچنین برای گل‌دهی و رشد مناسب نیاز دارند تا با کمک وسایل نور مصنوعی در طی برخی از شب‌ها نیز از نور بهره‌مند شوند.

برای خرید بذر گل و گیاهان زینتی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

نحوه دیگر تقسیم‌بندی گل‌های داوودی بر اساس شکل و فرم گل‌های آن است که بر اساس آن در 13 گروه قرار می‌گیرند. توجه داشته باشید که اصولا گل داوودی از دو نوع گلچه تشکیل شده است، گلچه‌های زبانه ای که در قسمت بیرونی گل قرار دارند و گلچه‌های لوله‌ای که در قسمت درونی گل قرار دارند.

گلچه‌های زبانه ای در واقع نقش گل‌های ماده را ایفا می‌کنند که از نظر رنگ می‌توانند بسیار متنوع و از نظر شکل نیز جالب توجه باشند. گلچه‌های دیسک دو جنسه هستند و از نظر رنگ و شکل تنوع بسیار کمتری نسبت به گلچه‌های زبانه ای دارند و معمولاً زرد رنگ هستند.

تقسیم بندی گل‌های گل داوودی از سوی  انجمن داوودی ایالات متحده:

1- خمیدگی نامنظم Irregular incurve: گل‌های این گروه غنچه‌های بزرگی دارند و گلچه‌ها (گل برگ‌ها) انحنای ملایمی دارند و مرکز گل بسته و تو پُر است. گل برگ‌های قسمت پایینی شکل نامنظمی دارند. قطر گل معمولا 20-15 سانتیمتر است و گیاه کوتاه قامت می‌باشد.

2- رفلکس Reflex: گلچه های این گلها به سمت عقب خم شده اند و قسمت بالای گل تو پُر اما شکلی مسطح دارد. اندازه گل 15-10 سانتیمتر و گیاه قامتی متوسط دارد.

3- خمیدگی منظم Regular incurve: غنچه گل مدور و گرد و شبیه یک توپ کوچک است که حدود 15-10 سانتیمتر قطر دارد و گیاه نیز معمولاً کوتاه قامت است.

4 - تزئینی Decorative: گل برگ‌هایی کوتاه دارد و همانند کلاس‌های یک الی 3 مرکز این گل نیز مشخص نیست  و دیده نمی‌شود، اما گل برگ‌های قسمت پایین گل خمیدگی ملایمی دارند و قطر گل حدود 12 سانتیمتر است و گیاه به طور کل بلند قامت می‌باشد.

5 - خمیدگی متوسط Intermediate incurve: این گروه کوچکتر از گروه اول هستند با گل برگ‌هایی کوتاه تر مرکز تو پُر دارند و گل برگ‌ها کمی حالت خمیدگی و انحنا دارند. بسیاری از انواع تجاری گل داوودی جز این گروه هستند. قطر گل حدود 15 سانتیمتر و یا بیشتر از این مقدار است و گیاه ارتفاعی تقریبا بلند دارد.

6 - پومون Pompon: غنچه‌هایی کوچک و مدور دارد که معمولاً قسمت بالای گل در اوایل  مسطح است اما با بلوغ گل، مدور می‌شود. اندازه گل از سایز کوچک که به اصلاح دکمه مانند گفته می‌شود تا گل‌هایی بزرگ که حدود 10 سانتیمتر قطر دارند متغیر است. گل برگ‌ها به شکل منظم و مرتبی خمیدگی نشان می‌دهند و مرکز گل تو پُر و پوشیده است. به طور کل ارتفاع این گیاهان بلند است.

بیشتر بخوانید : نگهداری از انواع گل آپارتمانی بنفش

7 - کم پَر و نیمه پُر پَر Single and semi-single: گل‌هایی ستاره‌ای شکل با مرکزی مشخص است و یک یا چند ردیف گلچه شعاعی (گلبرگ) دارند. اندازه گل معمولاً بیش از 10 سانتیمتر است و گیاه نیز به طور کل قامتی میانه و متوسط دارد.

8 - آنمون Anemone: گل‌های این کلاس نیز شبیه کلاس قبلی است اما قسمت مرکزی برآمده می‌باشد. گل‌ها معمولا! بیش از 10 سانتیمتر قطر دارند و گیاه نیز به طور قامتی متوسط - بلند دارد.

9 - قاشقی Spoon: همانند گروه قبلی است بجز این که گلچه‌های شعاعی(گل برگ‌ها) شبیه قاشق هستند، یعنی در انتها کمی متورم می‌شوند. مرکز گل‌ها مسطح و قابل مشاهده است و اندازه گل‌ها معمولا 10 سانتیمتر و یا بیشتر می‌باشد. گیاه به طور کل بلند قامت است.

10- تیغ شکل Quill: گلچه‌ها شکلی مستقیم دارند اما کل گل مدور با مرکزی باز است. البته مرکز غنچه گل دیده نمی‌شود. قطر گل 15 سانتیمتر یا بیشتر است و گیاه ارتفاعی متوسط و میانه دارد.

11 - عنکبوتیSpider: این گروه گلچه‌های شعاعی (گلبرگ) بلند دارد که انتهای آنان به نحوی جالب برگشته است و قلّاب مانند شده است. اندازه گل 15 سانتیمتر و بیشتر است و گل‌ها اندازه‌ای میانه و بلند دارند.

12 - قلم مویی یا خار مانند Brush or Thistle: تقریبا شکلی مدور دارد و از نظر ظاهری شبیه برخی از قلم موهای هنرمندان نقاش است، اندازه گل کمتر از 5 سانتیمتر است و گیاه اندازه ای تقریبا بلند دارد.

13 - طبقه بندی نشده Unclassified: تمامی انواعی را که در 12 کلاس قبل قرار نمی‌گیرند، می‌توان در این کلاس قرار داد. مثلاً نمونه‌هایی که در طول گل برگ‌هایشان نوعی پیچش دیده می‌شود و یا نمونه‌هایی که مشخصاتی از دو کلاس مختلف را در خود دارند در این گروه قرار می‌گیرند.

بیشتر بخوانید : شرایط پرورش و کاشت بذر گل شب بو

نیازهای گل داوودی:

نحوه آبیاری گل داوودی : آبیاری کافی گل داوودی منجر به رشد و گل دهی مناسب آن می‌شود. در هر دفعه آبیاری خاک باید حداقل تا عمق 15 سانتیمتری خیس و مرطوب شود. همچنین زمان آبیاری را با بررسی سطح خاک تخمین بزنید. زمانی که سطح خاک رطوبت خود را تا حدودی از دست داده بود و نیمه خشک و نیمه مرطوب است می توان گل داوودی را آبیاری کرد.

در مورد داوودی‌های گلدانی نیز زمان آبیاری را به همین صورت تعیین کنید و تا حدی به گیاه آب دهید که حتماً از منافذ زیرین گلدان آب بیرون بیاید.  توجه داشته باشید که آبیاری بیش از اندازه به گل داوودی می‌تواند منجر به پوسیدگی ریشه و از بین رفتن گیاه شود.

نور مورد نیاز گل داوودی: مکان کاشت این گیاهان باید از نور خوبی برخوردار باشد. بنابراین در مورد داوودی‌هایی که در باغچه کاشت شده‌اند وجود حداقل 8 ساعت نور مستقیم آفتاب برای آن ضروری است. کمبود نور موجب ریزش برگ‌ها به خصوص برگ‌های پایین گیاه و عدم شکل‌گیری گل خواهد شد. همچنین ساقه‌ها بیش از اندازه بلند و علفی می‌شوند.

مسئله ای که باید به آن توجه داشته باشید این است که کوتاه شدن طول روز (از نیمه تابستان به بعد) برای تشکیل جوانه‌های گل این گیاه ضروری است، بنابراین اگر گیاهان داوودی را در زیر چراغ در باغچه کاشته اید که در طی شب روشن است و یا اینکه گل داوودی را در گلدان نگهداری می‌کنید که در طی شب این گیاه از نور چراغ برخوردار است احتمال اینکه گل داوودی گل بدهد کم است و در صورت شکل گیری گل‌ها نیز از گل‌هایی کمتر و ریزتر برخوردار می‌شود.

نکته دیگر اینکه اگر گلدان داوودی را به شکل پر از گل خریدار کرد اید امکان نگهداری آن به دور از نور مستقیم آفتاب برای مدتی وجود دارد، اما باید روزانه از حداقل 12 ساعت نور در محیط برخوردار باشد تا گل‌هایش عمر مناسبی داشته باشند.

اما توجه داشته باشید که چنین وضعیتی مناسب گیاهی گلدار است اما اگر این گیاه گل نداشته باشد و شما آنرا در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم قرار دهید، مطمئن باشید که گیاه شما از رشد خوبی برخوردار نخواهد بود.

اصولا عدم وجود نور از حدود 6-5 بعد از ظهر تا 8 صبح روز بعد گل‌دهی این گیاه را ترغیب می‌کند و هر مقدار که شرایط تاریکی و روشنایی محیط به این صورت باشد، گل داوودی سریعتر به گل می‌نشیند و گل‌های بیشتری نیز تولید می‌کند.

دمای مناسب گل داوودی: گیاهان داوودی طیف دمایی گسترده ای را تحمل می‌کنند، اما بهترین دما برای رشد گل داوودی 21-18 درجه سانتیگراد است، اما دمای شبانه کمتر از 15 درجه سانتیگراد از رشد آن کم می‌کند.

خاک مناسب گل داوودی: گل داوودی خاکی با زه کش خوب نیاز دارد بنابراین وجود خاک برگ و یا پیت ماس به رشد آن کمک می‌کند. برای مخلوط خاکی گلدانی می‌توان از مخلوط خاک معمولی + خاک برگ+ پیت ماس استفاده کرد. به جای پیت ماس می‌توان مواد دیگری مانند کوکوپیت و پرلیت را نیز مورد استفاده قرار داد.

در مورد کاشت گل داوودی در باغچه بهتر است که قبل از کاشت گیاه، خاک را تا عمق حداقل 30 سانتیمتری با خاک برگ به خوبی مخلوط کنید. فاصله کاشت گیاهان داوودی در خاک باغچه باید بین 60-30 سانتیمتر باشد، تا فضای کافی برای رشد و گستراندن شاخسار داشته باشند.

بیشتر بخوانید:  هرس تخصصی بنسای

حتی برخی از انواع پر رشد وجود دارند که بهتر است فاصله بین دو بوته آنان را 90-60 سانتیمتر در نظر گرفت. اگر گیاهان جدیدی که می‌خرید گلدانی هستند و قصد انتقال آنان را به خاک باغچه دارید، باید در همان عمقی که گیاه در گلدان اولیه خود قرار داشته است آن را در باغچه بکارید و به بیان دیگر گیاه را در مکان جدید عمیق‌تر در خاک نکارید زیرا این کار منجر به افزایش حساسیت گیاه به بیماری پوسیدگی ریشه و طوقه می‌شود.

در طی فصل رشد  و هر 6-4 هفته یکبار می توان از کودهایی با فرمول 5-10-5 یا 10-10-5 و یا 20-20-5 استفاده کنید. یعنی از کودهایی استفاده شود، که میزان نیتروژن آن کمتر از دو عنصر دیگر یعنی فسفر و پتاسیم باشد. البته کودهای 15-30-15 و همچنین 20-20-20 نیز در مورد این گیاه نتایج قابل قبولی در رشد و گل‌دهی ایجاد می‌کند.

برخی از پرورش دهندگان نیز در اوایل فصل رشد از کود 20-10-20 استفاده می‌کنند اما در زمان شکل‌گیری غنچه‌های گل فرمول 20-20-10 را بکار می‌برند. توضیح اینکه کودها فرمولی دارند که نسبت سه عنصر نیتروژن فسفر و پتاسیم را نشان می‌دهد.

عدد سمت چپ نیتروژن عدد وسط فسفر و عدد سمت راست پتاسیم را نشان می‌دهد. کوددهی را می توان از اوایل فصل رشد شروع کرد، اما بعد از شکل‌گیری غنچه‌های گل و شکوفایی گل‌ها می‌توان کوددهی را متوقف کرد و مجدداً در سال آینده با شروع رشد گیاه برنامه های کوددهی را از سر گرفت.

نحوه تکثیر گل داوودی : داوودی‌های قدیمی و چند ساله را می‌توان با روش تقسیم بوته تکثیر کرد. بدین صورت که هر 5-3 سال یکبار در اواخر فصل زمستان و اوایل بهار از خاک در آورد و به  دو یا چند قسمت تقسیم کرد و در مکان مورد نیاز کاشت.

بذر گل داوودی را نیز می‌توان برای تکثیر استفاده کرد. در گلدانی که مخلوط همانند خاک برگ +شن و یا خاک برگ +کوکوپیت + پرلیت و یا هر مخلوط سبک دیگری که نگهدارنده رطوبت نیز هست، می‌توان بذرها را حدود 2 ماه قبل از فرارسیدن فصل بهار کاشت.

برای خرید پرلیت به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

گلدان را در مکانی با دما 24-23 درجه سانتیگراد قرار دهید و رطوبت مورد نیز را تامین کنید. در هفته‌های اول می‌توانید این کار را با غبارپاشی آب انجام دهید تا بذرها و گیاهان جوان جابجا نشوند. جوانه زنی بذرها 3-2 هفته طول می‌کشد و بعد از 6 هفته می‌توانید گیاهان جوان را که اکنون از ریشه‌های خوبی نیز برخوردار هستند، در مکان مورد نظر و در خارج از خانه بکارید.

برای تکثیر از طریق قلمه می‌توان در اوایل بهار الی اوایل تابستان از ساقه‌های گیاه که 12 سانتیمتر طول دارند قلمه‌هایی به طول 7-5 سانتیمتر جدا کرد. برگ‌های موجود در قسمت پایین قلمه‌ها جدا می‌شوند و قلمه‌ها در بستری سبک همانند خاک برگ + کوکوپیت و یا کوکوپیت + پرلیت قرار می‌گیرند.

دمای مورد نظر برای ریشه زایی قلمه‌ها 16 درجه است و بستر باید همواره مرطوب نگه داشته شود و قلمه‌ها نیز در مکانی روشن اما به دور از نور مستقیم آفتاب قرار گیرند. ریشه‌زایی قلمه‌ها در صورت مساعد بودن شرایط محیط 4-3 هفته طول می‌کشد و زمانی که ریشه‌ها به طول 3-2.5 سانتیمتر برسند می‌توان نسبت به جابجایی آنان اقدام کرد.

برای خرید هورمون و پودر ریشه زایی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

نحوه هرس کردن گل داوودی : در مورد داوودی‌هایی که فرم و شکل رشد بوته ای دارند و گل‌های بی‌شماری با فرا رسیدن انتهای تابستان و همچنین پاییز تولید می‌کنند، باید گفت که این گیاهان با شروع فصل رشد، گیاه شروع به تولید شاخه‌های جدید می‌کند.

گاهی ممکن است که شاخه‌های گیاه بسیار بلند شوند که در این صورت قسمت‌های پایین گیاه به تدریج برگ‌های خود را از دست می‌دهند و نمای زیبایی نخواهند داشت. به همین دلیل می‌‌توان در طی فصل رشد و در زمانی مناسب نسبت به کوتاه سازی و سرزنی شاخه های گیاه اقدام کرد.

با این کار علاوه بر جلوگیری از بلند شدن بیش از اندازه ساقه‌های گیاه‌، رشد ساقه‌های جانبی تحریک شده و گیاه بیش از پیش حالتی بوته ای می‌گیرد. اما زمان انجام این عمل مهم است. این کار را باید حتما قبل از شکل‌گیری جوانه‌های گل و در اوایل فصل رشد انجام داد.

عینی در بهار و بعد از اینکه شاخه‌ها شروع به رشد کردند و کمی بلند شدند به حدود 10 سانتیمتر رسیدند می‌توان شاخه‌ها را به نحوی کوتاه کرد که بر روی شاخه 3-2 جفت برگ باقی بماند. البته برخی از پرورش دهندگان به طور کل توصیه می‌کنند که در هر مرتبه از سر زنی بهتر است که حدود یک سوم از طول ساقه کوتاه شود و دو سوم آن باقی بماند.

عمل سر زنی به طور کل موجب ظهور و رشد ساقه‌ های بیشتری می شود مجددا بعد از اینکه ساقه ها به طول 15-10 سانتیمتر رسیدند می‌توان آنها را سرزنی کرد. عمل سر زنی را برای چند بار می‌توان ادامه داد اما در اواسط الی اواخر تیر باید این کار را متوقف کرد و از ماه مرداد این کار را انجام نداد و به این شاخه‌ها فرصت داد تا بلند شوند و جوانه‌های گل شکل گیرد.

انجام عمل سر زنی در ماه مرداد به بعد منجر به کاهش و به تعویق افتادن بیش از اندازه گل دهی می‌شود.

انواع دیگری از داوودی ها نیز هستند که فرم و شکل بوته ای ندارند بلکه اصولا ساقه‌های بلندی دارند و در انتهای ساقه‌هایشان یک یا چند عدد گل محدود اما درشت‌تر تولید می‌کنند. هرس این نوع داوودی‌ها تا حدودی متفاوت است.

برای خرید کود به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

در این گونه از داوودی‌ها رشد ساقه‌های جانبی ساقه اصلی کنترل و محدود می‌شود و همچنین سایر جوانه‌های اطراف جوانه گل انتهای ساقه حذف می‌شود. این عمل به رشد و درشت شدن گل انتهای ساقه کمک می‌کند. البته اکثر داوودی‌های باغی و باغچه‌ای به شکل و فرم بوته ای رشد می‌کنند و هرسی که در ابتدای مطلب به آن اشاره کردم در مورد آنان صورت می‌گیرد.

بعد از اتمام فصل گل‌دهی لازم است که تمامی شاخه‌های گیاه را کوتاه کنیم به نحوی که حدود 15-10 سانتیمتر از آنان باقی بماند. هر مقدار که زمستان در منطقه شما سخت تر است مقدار کمتری از این نیز باقی بگذارید و ساقه را کوتاه تر کنید.

حتی می توان این ساقه ها را از نزدیکی سطح زمین قطع کرد. در مناطقی که در طی زمستان تا حدود 5- درجه سانتیگراد است نیاز به محافظت خاصی از این ساقه‌ها نیست، اما برای احتیاط و همچنین بخصوص اگر دمای زمستان از این میزان نیز پایین‌تر می‌رود، می‌توانید از لایه ای خاک برگ استفاده کرده و روی این ساقه‌ها را در طی زمستان بپوشانید تا از خطر سرمازدگی در طی زمستان محافظت شوند.

ساقه‌های داوودی‌های گلدانی را نیز باید بعد از اتمام فصل گل‌دهی کوتاه کرد و آنها را به مکانی سرد اما روشن برد تا در طی فصل زمستان خواب زمستانی خود را طی کنند.

مشکلات، آفات و بیماری‌های گل داوودی

مهمترین آفت گل‌های داوودی شته ها بخصوص شته‌های سیاه هستند که به شدت می‌توانند سرشاخه‌های این گیاه را آلوده کنند. نماتد برگ مشکل دیگری است که موجب قهوه ای شدن و ریزش برگ‌های گیاه به خصوص برگ‌های موجود در قسمت پایین گیاه می‌شود. جمع آوری و به دور ریختن این برگ‌ها موجب کاهش سرعت فعالیت این آفت می‌شود.

تریپس، شپشک ها، کنه های تار عنکبوتی و مگس سفید از دیگر آفات این گیاه محسوب می‌شوند. از بیماری‌های این گیاه می‌توان به سفیدک پودری، رنگ سفید گل داوودی  و پژمردگی با قارچ ورتیسیلیوم Verticillium wilt  اشاره کرد. بیماری سفیدک را می‌توان با قارچ‌کش‌های تماسی به خوبی کنترل کرد، اما پژمردگی ورتیسیلیومی معمولاً به درمان‌های سموم قارچ کش پاسخ نداده و گیاه به تدریج از بین می‌رود.

برای خرید سم و قارچ کش به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

از آفات مهم داودی، شته داودی است که باعث ایجاد گل‌های کوچک و غیر عادی می‌شود. برای جلوگیری از بیماری‌ها در داودی باید نکات زیر رعایت شود:

• عدم کاشت در مکان های سایه دار و مرطوب
• فاصله مناسب بین بوته ها جهت تهویه کافی
• انجام آبیاری در صبح
• خارج کردن اندام‌های قطع شده از مزرعه و سوزاندن آن‌ها در صورت آلودگی
• سم پاشی (باید توجه کرد که زمانی که رنگ گل ظاهر شد دیگر سم پاشی انجام نشود)
• برای جلوگیری از بیماری‌های آوندی مانند ورتیسیلیوم، در تهیه قلمه از تکنیک ایندکس کاشت استفاده می‌شود. بدین ترتیب که لایه نازکی از شاخه گیاه را کشت می‌دهند تا آلودگی آن مشخص شود.