PH یا اسیدیته خاک چیست؟

PH خاک به طور مستقیم یا غیرمستقیم رشد گیاه را تحت تاثیر قرار می‌دهد. مهم‌ترین نقش PH خاک کنترل حلالیت عناصر غذایی در خاک می‌باشد. به عبارت دیگر قابلیت جذب عناصر غذایی وابستگی زیادی به PH خاک دارد. عناصر غذایی در PHهای مختلف، حلالیت‌های متفاوتی دارند. هر گیاهی یک محدوده PH خاص و مناسبی را تحمل می کند که اگر PH خاک کم یا زیاد باشد رشد و نمو گیاه را دچار مشکل می‌کند.
یکی از مشکلاتی که در خاک‌های ایران وجود دارد PH قلیایی است، یعنی PH بالاتر از 7 و کمبود بارندگی در ایران و دارا بودن اقلیمی خشک باعث تجمع بازهای تبادلی در خاک می‌شود که در پی آن افزایش غلظت یون هیدروکسید در خاک را به همراه دارد.
از نقطه نظر اسیدیته، خاک‌ها را به سه دسته اسیدی، خنثی و قلیایی طبقه بندی می‌کنند و معمولا" درجه اسیدی یا قلیایی بودن خاک را می‌توان از طریق مقدار و میزان pH توصیف کرد، که عمدتا" در دامنه ای بین صفر تا 14 نوسان دارد. هر مقدار pH خاک زیر عدد 7 ، نشانه اسیدی بودن و برعکس مقادیر بالای این عدد، نشان قلیایی بودن و در نهایت حد میانه حالت اسیدی و بازی که حدود 7 است.

لازم به ذکر است که کمبود بارندگی به این علت بر PH خاک تاثیرگزار است که اولا وقتی بارندگی رخ ندهد، جابجایی مواد هم در خاک امکان پذیر نبوده و همین امر باعث می‌شود که زمین‌های بکر به مرور زمان قلیایی‌تر از قبل بشوند. ثانیا باران، خود تا حدودی اسیدی بوده که همین امر باعث کاهش PH خاک می‌شود.

برای خرید بذر به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

PH قلیایی باعث می‌شود که حلالیت عناصر غذایی ضروری برای گیاه کاهش پیدا بکند و کمبود عناصر غذایی مثل فسفر (Pb)، آهن(Fe)، روی (Zn)، منگنز (Mn) در گیاه مشاهده شود.

عامل عمده‌ای که در بروز این کمبودها موثر هستند آهک زیاد است و در بسیاری از منابع کمبود آهن را نیز زرده ناشی از آهک می‌نامند. لذا عامل بروز زردی‌، آهک زیاد در خاک است.

در مقابل خاک‌های آهکی، خاک‌های اسیدی وجود دارند که PH کمتر از ۷ دارند. با توجه به مقدار PH خاك‌های اسیدی به دو نوع خاک‌های اسیدی خفیف و اسیدی خیلی شدید تقسیم‌بندی می‌شوند.

در خاک‌هایی که خیلی اسیدی باشند یعنیPH آن‌ها کمتر از ۴/۵ تا ۵ باشد، حلالیت عناصر غذایی مثل آهن (Fe)، آلومینیوم (Al) و منگنز (Mn) بقدری افزایش پیدا می‌کند که برای گیاه ایجاد مسمومیت می‌کند. پس حلالیت عناصر غذایی وابستگی بسیار زیادی به PH خاک دارد.

آهن در تغذیه گیاه، نقش بسیار مهمی دارد و  وابستگی آن هم به PH خاک بسیار زیاد است. اگر PH خاک یک واحد کاهش پیدا کند حلالیت آهن هزار مرتبه افزایش می‌یابد. یا اگر PH خاک را یک مرتبه تغییر دهیم، حلالیت منگنز (Mn)و روی (Zn) که از عناصر ضروری در تغذیه گیاه هستند صد مرتبه دچار تغییر می‌شوند.

ویدیو آموزش سنجش میزان اسیدیته خاک

https://www.nazboo.com/wp-content/uploads/2017/09/for-site.mp4
 

راهکارهای اصلاح خاک‌های آهکی و یا اسیدی

اصولاً اصلاح PH خاک، کار مشکلی است معمولاً PH خاک را بعنوان یک خصوصیت ثابت در نظر می‌گیرند و خیلی تغییر نمی‌دهند. زیرا خاک دارای خاصیت تامپونی یا واحدی است و در مقابل تغییرات PH از خودش مقاومت نشان می‌دهد. لذا توصیه می‌شود با توجه به PH خاک، گیاه انتخاب و کشت شود.

برای تغییر PH خاک به خاک‌های اسیدی آهک اضافه می‌کنند و در نتیجه PH خاک افزایش پیدا می‌کند، کاری که در کشورهای اروپایی و اقلیم مرطوب صورت می‌گیرد و مشکل خاک‌های آن‌ها، اسیدی بودن است كه باید از طریق مصرف آهک، PH را افزایش دهند.

مشکل خاک ایران، بالا بودن PH خاک و قلیایی بودن آن است.

برای کاهش PH خاک باید از یکسری مواد اصلاح کننده یا کاهش دهنده PH استفاده بکنیم. یعنی اینکه در بعضی جاها از طریق آبیاری اسید سولفوریک و اسید کلریدریک به خاک اضافه کنیم. ولی مصرف اسید کاری مشکل و همراه با خطرات جانبی بوده و توصیه می‌شود برای کاهش PH خاک، از گوگرد استفاده بشود.

عنصر گوگرد اضافه شده به خاک بوسیله‌ی باکتری تیوباسیلوس (كه در خاك موجود است) اکسید ‌شده و اسید سولفوریک تولید می‌كند و PH خاک را تغییر می‌دهد، اما کاهش PH خاک زیاد نیست بلکه فقط در حد یک واحدPH تغییر داده می‌شود. در روش دیگر،PH خاك را موضعی كاهش می‌دهند تا اثرات منفی آن را از بین ببرند. مثلاً مقدار كمی از خاك گلدان را انتخاب كرده (حدود 2/0 كل خاك گلدان) و PH آن را كاهش می‌دهند، وقتی ریشه گیاه به آن قسمت خاك رسید در محیط مناسب عناصر خود را دریافت می‌كند.

راهنمای استفاده از کیت سنجش میزان اسیدیته خاک

ثرات مصرف کودهای مختلف و میکروارگانیسم ها رویPH:
مصرف کودهای مختلف در خاک‌های زیر کشت، تغییراتی در PH ایجاد می‌کند، معمولاً کودهایی از نوع آمونیاکی، سولفات، کلرور پتاسیم، سوپر فسفات، گوگرد، اوره موجب تنزل PH خاک می‌شود، در حالی که کودهای دیگر مانند سیا نامید، اسکوری، نیتراتهای سدیم و کلسیم و کود دامی، PH خاک را بالا می‌برند. تأثیر فعالیت میکروارگانیسم‌ها در عمل هوموسی شدن بقایای آلی تأثیر دارند، خواه ناخواه در PH خاک تأثیر می‌گذارند، چرا که محصول نهایی این فعالیت در هر شرایط، نوع مشخص از هوموس است که PH آن با نوع دیگر تفاوت دارد.

خرید کیت سنجش میزان اسدیته خاک

برای خرید ساده ترین و ارزان ترین کیت سنجش میزان اسیدیته خاک کلیک کنید :  خرید کیت

PH مورد نیاز برخی گیاهان با دسته بندی