آشنایی با ساکولنت و نگهداری از آنها

ساکولنت (succulent) به هر گیاهی که دارای اندام‌های گوشتی، سفت و ذخیره کننده آب است، اطلاق می‌گردد. ساکولنت‌ها آب را در برگ‌ها، ساقه‌ها و ریشه‌های خود ذخیره می‌کنند. این گیاهان خود را با شرایط آب و هوایی خشک و لم یزرع در سرتاسر جهان، از آفریقا تا صحرای آمریکا، وفق داده اند و همین سازگاری باعث شده که بتوانیم انواع ساکولنت گوشتی را که دارای برگ‌های پهن، گل‌های سفت و برگ‌های اشکی یا ستونی هستند، در منزل پرورش دهیم. گروهی از ساکولنت‌ها مانند آلوئه‌ها به خوبی شناخته شده اند، در حالی که برخی از آنها ناشناخته‌اند.

جهت خرید بذر کاکتوس به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.

ساکولنت‌ها یکی از معروفترین و پرطرفدارترین گیاهان در باغ‌‌های جدید می‌باشند و دلیل این موضوع هم کاملاً مشخص است. پرورش آن‌‌ها آسان است، در برابر خشکی مقاوم هستند، بسیار بادوام می‌‌باشند و تکثیر آن‌ها بسیار آسان است. همچنین ساکولنت‌ها در صورت وجود نور کافی برای نگهداری در گلدان، حیاط و پشت‌ بام بسیار مناسب هستند.

تفاوت ساکولنت و کاکتوس در چیست؟

کاکتوس‌ها رو می‌توانیم از خانواده ساکولنت‌ها بدانیم اما هر ساکولنتی، کاکتوس نیست. به آن دسته از ساکولنت‌هایی که برجستگی روی بدنه دارند و در ادامه آن برآمدگی تیغ‌های تیزی دارد در دسته کاکتوس‌ها قرار می‌گیرند. اما آن دسته از گیاهان گوشتی و آبدار و بدون تیغ را از دسته ساکولنت‌ها می‌توان دانست. اصولا ساکولنت‌ها به دو دلیل عمده در بین افراد محبوبیت دارند: اولا زیبا هستند. ثانیا گیاهان نسبتا مقاوم و همیشه سبزی هستند.

انواع ساکولنت ها: 

هاورتیا: خانواده‌ هاورتیا گونه ‌ای از ساکولنت ‌های با اندازه‌ کوچک هستند که بومی آفریقای جنوبی‌ اند. این گیاهان نور زیاد و آب کم لازم دارند. گونه ‌هاورتیا برخلاف اندازه‌ کوچکشان انواع بسیار گوناگونی دارند. از جمله انواع هاورتیا می‌توان به هاورتیا گورخری، هاورتیا شیشه‌ای، هاورتیا عنکبوتی، هاورتیا دانه برفی، آلبینو و لیموفیلیا اشاره کرد.

همچنین بخوانید: معرفی هاورتیا گورخری

هاورتیا گورخری

هاورتیا شیشه ای

هاورتیا لیموفیلیا

سمپریوم: این ساکولنت‌ها بومی آفریقای جنوبی و بخش‌هایی از امریکاست. سمپریوم‌ها به دلیل شکل رز مانند خود و داشتن برگسارهای با تنوع رنگی بسیار زیاد و بستن تار در بعضی گونه‌ها جزء ساکولنت‌های بسیار پرطرفدار محسوب می‌شود. سمپریوم به خوبی در مقابل سرما مقاومت می‌کند و به تجربه دیده شده حتی در زمستان‌های سرد قادر به حیات می‌باشد. از این گیاه به عنوان یک گیاه زینتی استفاده می‌شود. برگ‌ها همیشه شاداب است و نوک برگ‌ها می‌توانند بنفش، قرمز، قهوه ای، زرد باشند. سمپریوم‌ها به دو دسته پرطرفدار تکنورم (سمپریوم لب ماتیکی) و سمپریوم آراکنویدیوم (سمپریوم تارعنکبوتی) تقسیم می‌شود.

سمپریوم لب ماتیکی

سمپریوم عنکبوتی

سدوم: سدوم‌ها بومی مناطق مختلفی در نیمکره شمالی هستند حدود ۴۰۰ گونه در این خانواده وجود دارد، که همگی برگ‌های گوشتی و آبدار دارند و در بین آنها گیاهان یک ساله، چند ساله، گیاهان خزنده به نام stonecrops و گیاهان بوته‌ای یافت می‌شود. این ساکولنت‌ها شکل و اندازه‌ بسیار متنوعی دارند و اندازه‌‌ آن‌ ها از چند ‌سانتیمتر تا یک متر متفاوت است. سدوم‌ها از گونه‌ کراسولا هستند. در هوای خنک و روشن رنگ قرمز خود را حفظ می‌کنند و در هوای گرم گونه‌های دارای رنگدانه قرمز سبز می‌شوند. از انواع سدوم‌ها می‌توان سدوم مورگانیانوم، سدوم عروسکی، سدوم سنگی، سدوم سپوریوم، سدوم مینیاتوری و ... نام برد.

بیشتر بخوانید: معرفی گیاه سدوم

سدوم عروسکی

سدوم سنگی

سدوم مورگانیوم

آئونیوم: گل آئونیوم که به ناز بشقابی یا گل بشقابی هم شناخته می‌شود، دارای ۳۵ گونه از گیاهان همیشه سبز که بسیاری از واریته‌ها ساقه ندارند و یا ساقه کوتاهی دارند برخی واریته‌ها با بزرگ شدن و رشد گیاه و ریزش برگ‌های پایین ساقه ارتفاع می‌یابد. ساقه کرم مایل به قهوه ‌ای است رنگ برگسار متنوع است و از سبز کم رنگ تا بنفش تیره که گاه مشکی به نظر می‌رسد. در شرایط مناسب این گیاه گل هم تولید می‌کند. از انواع آئونیوم‌ها می‌توان آئونیوم کیوی، آئونیوم بشقابی و آئونیوم ابلق را نام برد.

آئونیوم کیوی

آئونیوم بشقابی

بیشتر بخوانید : اشتباهات رایج در خرید و کاشت بذر کاکتوس

آشوریا (اچوریا):  آشوریا جز ساکولنت‌ها و از خانواده کراسولاسه می‌باشد. نگهداری آسان و مقاومت بالایی نسبت به نوسانات محیطی دارد. این ساکولنت آشوریا بیش از دویست نوع گونه با رنگ و شکل مختلف در طبیعت دارد. این گیاه کند رشد و دارای پاجوش می‌باشد. نام دیگر اچوریا، ساق عروس است. بیشتر به خاطر برگ‌‌های گوشتی و زیبای شان پرورش داده می‌‌شوند. برگ ‌ها به‌ صورت کشیده تا استوانه‌ای، قاشقی و یا مثلثی پهن دیده می‌‌شود و به‌ صورت طوقه ‌ای قرار دارند. گاهی ساقه گیاه بسیار کوتاه بوده و دیده نمی‌شود. گل‌‌های آن خوشه ‌ای و بسیار کم ‌پشت است. در برخی گونه‌‌ها ساقه گل دهنده بسیار بلند است و گل ‌ها در آرایشی که هرگز به یک سطح ختم نمی‌‌شود و بلند و کوتاه به نظر می‌رسد در رنگ‌های صورتی و زرد روی ساقه گل دهنده ظاهر می‌‌شوند. از انواع اچوریا می‌توان اچوریا مروارید نورنبرگ (Echeveria Perle von Nurnberg)، اچوریا نقاشی شده (Echeveria nodulosa)، اچوریا شاهزاده سیاه، اچوریا پرنده (درهم برهم!) (Echeveria topsy turvy)، اچوریا رز خاکی (گل گرد و غبار) (Echeveria Dusty Rose)، اچوریا گلوله برفی مکزیکی (Echeveria Mexican Snowball)، اچوریا دوریس تیلور (Echeveria Doris Taylor)، اچوریا نئون شکن (Echeveria Neon Breakers)، اچوریا تیپی (Tippy)، اچوریا نامرئی (روح) (Ghost) نام برد.

همچنین بخوانید: معرفی گل آشوریا یا ساق عروس

آشوریا مروارید نورنبرگ

آشوریا گلوله برفی مکزیک

آشوریا نئون شکن

نحوه آبیاری ساکولنت‌ها

برای رشد بهتر گونه‌هایی که دارای برگ‌های گوشتی هستند سعی کنید خاک گلدان را نمناک نگه دارید و به آنها کم آبی ندهید. ساکولنت‌ها آب اضافی را در برگ‌ها، ریشه‌ها و ساقه‌های خود ذخیره می‌کنند تا در طول دوره‌های گرم و بدون بارش خود را نجات دهند. اگر افرادی به شما گفته اند که ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها خیلی به آب احتیاج ندارند، بدانید این افراد در اشتباه هستند و در حقیقت با این حرف به مرگ گیاه شما دامن زده اند.

اکثر مواقع این اعتقاد وجود دارد که ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها به آب خیلی کمی احتیاج دارند خصوصا اینکه کاکتوس‌ها می‌توانند برای همیشه بدون آب زنده باشند! این اعتقاد از آنجا سرچشمه می‌گیرد که کاکتوس‌ها در بیابان‌ها هرگز آبی دریافت نمی‌کنند بنابراین وقتی افراد این گیاهان را در گلدان هم می‌کارند احساس می‌کنند باید خیلی خیلی کم به آنها آب داد. باید گفت این تصور غلط است. چرا که در بیابان گیاهی با جثه ای کوچک ممکن است ریشه‌های گسترده ای در اطراف خود داشته باشد (به عبارت دیگر فضای گیاه مانند گلدان محدود نیست) و مواقعی که برای مدت زمان طولانی باران نبارد ریشه‌های گسترش یافته گیاه به خوبی از شبنم موجود در خاک‌های اطراف استفاده می‌کنند .

اما در گلدان گیاه به این رطوبت طبیعی دسترس ندارد و ما باید آن را برای آن فراهم کنیم. مطمئنا آبیاری ساکولنت‌ها اصول خاصی دارد یکی از این اصول توجه به فصل است، در فصل تابستان باید در آبیاری اکثر ساکولنت‌ها دست و دلباز تر بود و در طول فصل زمستان موقعی که گیاه به خواب رفته است باید آبیاری را به یکبار در ماه برسانید. اندکی آبیاری در فصل زمستان کمک می‌کند که ریشه های گیاه از خطر خشکی و مرگ در امان باشند. دقت داشته باشید که هم کم آبی و هم آبیاری بیش از حد هر دو عواقب خاص خود را دارند. به طوری که آبیاری بیش از حد و متعاقب آن پوسیدن گیاه عامل بسیار رایج در خرابی گیاه است.

اگر بیش از حد در آبیاری ساکولنت خود دست و دل بازی به خرج دهید بافتِ ذخیره سازی آب گیاه پر می‌شود و به صورت پف کرده در می آید و در نهایت ترک می‌خورد. پس همیشه مراقب باشید اگر چه ساکولنت بیش از حد آبیاری شده ممکن است در ابتدا چاق و چله و سالم به نظر برسد اما ممکن است سیستم ریشه در زیر خاک دچار پوسیدگی شود و موجب مرگ گیاه شود. چون اگر خاک را خیلی نمناک نگه دارید به ریشه هوا نمی‌رسد و ریشه‌ها می‌میرند و آرام آرام گیاه نرم شده و پوسیده می‌شود.

برای  خرید بذر کاکتوس در انواع مختلف به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

چگونه تشخیص دهیم گیاه دچار آبیاری بیش از حد شده است؟

طبق نظریه متخصصان علم باغبانی علت اصلی مرگ گیاهان گلدانی، آبیاری بیش از حد است. این نظریه بخصوص در مورد ساکولنت‌ها صادق است. معمولا می‌توان ساکولنتی را که بیش از حد آبیاری شده از روی برگ‌ها و ساقه‌های پف کرده تشخیص داد. ساکولنت‌هایی که بیش از حد آبیاری شده باشند، نرم و رنگ پریده می‌شوند و ممکن است رنگ برگ‌ها زرد یا سفید شود و یا اینکه برگ‌ها رنگ اصلی خود را از دست بدهند. اگر می‌بینید ساکولنت شما ظاهر ناسالمی دارد، ابتدا آبیاری را کاهش دهید و ببینید گیاه چه واکنشی نشان می‌دهد وقتی ریشه‌ها از رطوبت زیاد خاک می‌میرند گیاه طوری خود را نشان می‌دهد که انگار به آب احتیاج دارد مثلا برگ‌ها چروکیده و شل می‌شوند و گیاه رشد جدیدی نمی‌کند.

این علائم می‌تواند از نشانه‌های فساد ریشه باشد. در حقیقت گیاه به آب احتیاج دارد (چون برگ‌ها چروک شده اند) ولی ریشه زنده ای ندارد که بتواند آب را جذب کند و به برگ‌ها برسد. در این شرایط (با توجه به فصل) می‌توانید به آرامی گیاه را از گلدان درآورده و سلامت ریشه‌ها را بررسی کنید، اگر ریشه‌ها زنده هستند و خاک هم خشک است معلوم است گیاه به آب احتیاج دارد و گیاه باید بعد از آبیاری واکنش نشان دهد ولی اگر ریشه‌ها مرده اند ( قهوه ای و پوسیده شدند) و خاک هم خیس هست گیاه شما در خطر است!

درمان ساکولنت‌هایی که دچار عارضه پرآبی شده اند!

در پاره‌ای از موارد ساکولنت‌ها می‌توانند در این شرایط خود را ترمیم کنند، اگر ریشه‌های مرده و پوسیده را به آرامی از گیاه جدا کنید و گیاه را در خاک خشک بکارید ممکن است گیاه خود را ترمیم کند (البته بستگی به عمق پوسیدگی ریشه دارد) اگر پوسیدگی به ساقه ساکولنت شما حمله کرده و ریشه‌ها و نواحی حساس گیاه را درگیر کرده است در صورتی که پوسیدگی خیلی پیشرفته نباشد شما می‌توانید ساقه پوسیده شده را از گیاه جدا کنید.

برای جداسازی ساقه پوسیده شده حتماً از یک چاقوی تیز آغشته به الکل استفاده کنید و آنقدر بخش پوسیده شده را بردارید تا جایی که به بخش تمیز و سفید گیاه برسید، گیاه درمان شده را در مکانی که دارای نور روشن ( نه آفتاب مستقیم) و گردش هوای مناسبی هست نگهداری کنید. اجازه دهید زخم‌ها التیام پیدا کنند و سپس گیاه را به منظور ریشه زایی مجدد در یک ترکیب خاک با زه کشی مناسب بکارید. همه مواد آلوده را دور بریزید و ابزار و محیط کار خود را ضدعفونی کنید.

متاسفانه در برخی از موارد عمق پوسیدگی زیاد است و بخشهای داخلی و حساس گیاه را درگیر کرده است در این مواقع چاره ای نیست جز اینکه گیاه را دور بیندازید و از جسد آن در تهیه کمپوست استفاده کنید! همان طور که آبیاری بیش از حد خطراتی را برای گیاه در پی دارد نقطه مقابل آن یعنی کم آبی هم برای گیاه دردسرساز است! زیرا ساکولنت‌ها ترجیح می‌دهند در طول فصل رشدشان (اکثرا در بهار و تابستان) به خوبی آبیاری شوند و آبیاری کم در این زمان‌ها در ابتدا رشد گیاه را متوقف خواهد کرد و سپس برگ‌ها شروع به ریزش می‌کنند و در ادامه ممکن است خال‌ها و لکه‌های قهوه‌ای رنگ روی سطح برگ‌ها پیشرفت کنند.

بیشتر بخوانید : عوامل از بین رفتن ساکولنت ها

خاک مناسب ساکولنت‌ها

ساکولنت‌های گلدانی مثل کالانکوئه به آسانی در هر نوع خاکی رشد می‌کند البته به شرط آنکه خاک زه‌کشی خوبی داشته باشد می‌توان با اضافه کردن شن و پرلیت به خاک زهکشی را افزایش داد. نیازهای تغذیه ای ساکولنت‌ها تقریبا شبیه کاکتوس‌ها است اما ساکولنت‌ها در مقایسه با کاکتوس‌ها نسبت به آبیاری بیشتر و PH های پایین‌تر تحمل بیشتری دارند. اکثر ساکولنت‌ها می‌توانند در هوای آزاد (خارج از گلدان) رشد کنند اما وقتی قرار است ساکولنت‌ها در گلدان کاشته شوند، مهم است که شما از دستورالعمل خاک مخصوص گلدان پیروی کنید که دارای زه‌کشی مناسب، گستره PH مناسب و هم چنین مواد غذایی مناسبی باشد. شما می‌توانید از خاک آماده تجاری استفاده کنید و یا اینکه خاک را خودتان بسازید.

جهت خرید خاک به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

برای ساخت خاک به مواد زیر احتیاج دارید:
•  بیلچه باغبانی
•  سطل
•  شن- گرانیت خورد شده
•  کمپوست کهنه یا خاک باغچه ارگانیک
•  پرلیت
•  آب
•  کود ورمی (اختیاری)

برای تهیه خاک می‌توانید مقادیر مساوی کمپوست یا پیت ماس، شن درشت باغبانی یا سایر مواد شن دار مثل سنگ پا، پرلیت یا سنگهای آتشفشانی خرد شده را در یک سطل ریخته و با بیلچه باغبانی مخلوط کنید. برای کمپوست می‌توانید از کیسه‌های کمپوست تجاری یا کمپوست خانگی که از ته مانده غذاهای آشپزخانه، ضایعات باغچه یا کود کشاورزی که به خوبی کهنه شده اند استفاده کنید. اگر می‌خواهید ترکیب خاک گلدانی غنی تری داشته باشید، می‌توانید کود ورمی هم به ترکیب فوق اضافه کنید.

جهت خرید ورمی کمپوست به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

بعد از مخلوط کردن مواد فوق یک مشت از ترکیب آماده شده را بردارید، آن را با مقداری آب خیس کنید و در دستتان فشار دهید تا گلوله شود. وقتی که مشتتان را باز کردید خاک نباید به هم فشرده باشد و ذرات ترکیب مورد نظر نباید به هم بچسبند، اگر به هم چسبیده بودند کمی بیشتر شن و پرلیت اضافه کنید و دوباره خاک را تست کنید تا وقتی که مخلوط خاک شما با باز کردن مشت از هم فرو بپاشد و ذرات مخلوط از هم جدا شوند.

جهت خرید پرلیت به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.

هرگز مقادیر خاکبرگ بیشتر از خاک نباشد زیرا خاک را به مقدار زیادی اسیدی می‌کند که اکثر ساکولنت‌ها به جز کریسمس و ارکیده این شرایط را دوست ندارند. البته خود کریسمس و ارکیده هم یک گستره اسیدیته خاص را می‌پسندند. هرگز از خاک باغچه به تنهایی استفاده نکنید. ساکولنت‌ها را در گلدانی بکارید که ریشه تنها حدود ۵/۲ سانتی متر فضای اضافی داشته باشد تا با این کار به خشک شدن سریعتر خاک کمک کرده باشید. وقتی ساکولنت‌ها را در گلدان کاشتید سطح خاک را کمی فشار دهید و قدری آب استفاده کنید تا اطراف ریشه‌ها نمناک شود، دقت کنید که فشار بیش از حد به سطح خاک ممکن است به ریشه‌های حساس گیاه صدمه بزند و ترمیم و بازسازی گیاه  دچار مشکل شود.

برای خرید خاک و بستر کشت به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

نحوه صحیح آبیاری ساکولنت

آنچه که اهمیت دارد این است که هرگز نباید به ساکولنت‌ها کم آب بدهید یا اینکه هر موقع خودتان احساس کردید گیاه به آب احتیاج دارد احساس ترحم کنید و به گیاهتان آب دهید یا یکبار در هفته یا یکبار در ماه آبیاری کنید، بلکه گیاهان باید وقتی به آب احتیاج دارند آبیاری شوند! قطعا وقتی ساکولنت‌ها در حال رشد هستند آبیاری باید متناوب باشد و وقتی که بخشی از خاک خشک شد آبیاری صورت گیرد اما وقتی ساکولنت‌ها در خواب به سر می‌برند، آبیاری نباید خیلی زیاد باشد و گیاه در زمان خواب به خاک خشک تری نیاز دارد. آنچه که باید در مورد نگهداری ساکولنت‌ها بدانید.

اکثر ساکولنت‌ها در بهار و تابستان رشد می‌کنند اما برخی دیگر در زمستان رشد می‌کنند (مانند کاکتوس کریسمس) در طول فصل ‌بهار چون هم شب‌ها و هم روزها گرم است آبیاری باید به صورت کامل صورت گیرد و حتی اگر هوا سرد است ولی شما علائم رشد را در گیاه خود مشاهده می‌کنید می‌توانید آبیاری را شروع کنید. برای ساکولنت‌هایی مثل آلوئه ورا که در زمستان رشد می‌کنند آبیاری به جای اینکه در بهار شروع شود در پاییز شروع می‌شود و آبیاری برای اینگونه از ساکولنت‌ها در بهار و تابستان محدود می‌شود، البته برخی موارد استثنا هم دارد به طور مثال شاید شما دیده باشید با اینکه گیاه شما زمستان رشد است ولی ناگهان در ماه مرداد شروع به رشد می‌کند و این رشد مجدد، خود علامتی است برای شما تا آبیاری را شروع کنید.

برای اینکه بدانید آیا زمان آن رسیده است تا گیاه را آبیاری کنید یا نه ؟ انگشت خود را روی سطح خاک بگذارید و ببینید حدود ۵/۲ تا ۵ سانتیمتری پایین‌تر از سطح گلدان، خاک خشک است یا نه؟ اگر احساس می‌کنید خاک رطوبت دارد آبیاری نکنید! البته موقعی که ساکولنت‌ها خواب هستند عمق خشک بودن خاک حداقل باید تا نیمه‌های گلدان باشد. برای آن دسته از گیاهانی که پوشیده از خار هستند می‌توانید از یک تکه چوب یا مداد استفاده کنید و رطوبت ذرات خاک چسبیده به نوک ابزارتان را بررسی کنید. اگر شک دارید که خاک هنوز رطوبت دارد یا نه بهتر است گیاه را آبیاری نکنید و به خاک فرصت بیشتری بدهید تا خشک شود. همیشه این نکته را مد نظر داشته باشید که ساکولنت‌ها از کم آبی ممکن است بهبود پیدا کنند ولی آبیاری بیش از حد عواقب زیادی دارد.

در طول فصل رشد آبیاری را طوری انجام دهید که آب مقداری از کف گلدان خارج شود با این کار مطمئن هستید که آب به همه بخش‌های ریشه رسیده است. اگر آب به تمام قسمت‌های ریشه نرسد ریشه خشک می‌شود و در نهایت می‌میرد. تکرار مرگ ریشه‌ها (از خشکی بیش از حد یا بالعکس) گیاه را دچار شوک خواهد کرد و تنظیمات رشد نرمال گیاه را مختل می‌کند و خواه ناخواه گلدهی گیاه را هم تحت تاثیر قرار می‌دهد. اگر این اتفاق بارها و بارها تکرار شود خیلی زود شما گیاه ضعیفی را خواهید داشت که سرانجام یا می‌میرد یا پذیرای انواع بیماری‌ها می‌شود و مشکلات دردسرسازی ایجاد می‌کند.

بعد از آبیاری آب اضافی داخل زیر گلدانی را دور بریزید و دفعه بعدی که گیاه به آب احتیاج دارد زمانی است که خاک گیاه تقریبا (نه کاملا) خشک شده باشد. یکی دیگر از راه‌های سنجش رطوبت خاک استفاده از PH سنج است یا اینکه می‌توانید یک تکه سنگ صاف پیدا کنید و پای گلدان، روی سطح خاک بگذارید وقتی سنگ را برمی‌دارید اگر زیر آن رطوبت وجود داشت، زمان آبیاری هنوز فرا نرسیده است و اگر آن ناحیه خشک است موقع آبیاری مجدد است.

اسپری کردن ساکولنت‌ها:

اکثر ساکولنت‌ها و کاکتوس‌ها جو خیلی مرطوب را نمی‌پسندند، البته در این میان استثنائاتی وجود دارد اما با این حال آنها رطوبت طولانی مدت را دوست ندارند. شما می‌توانید در روزهای گرم مقداری آب ولرم را به صورت مه‌پاش روی ساکولنت‌ها اسپری کنید. ترجیحا اسپری کردن را در اوایل صبح انجام دهید برای اینکه گیاه تا شب فرصت خشک شدن داشته باشد.

بیشتر بخوانید : آبیاری کاکتوس و ساکولنت

نور مورد نیاز ساکولنت‌ها

ساکولنت‌ها نور روشن را ترجیح می‌دهند مانند پنجره‌های جنوبی. شما می‌توانید با مشاهده برگ‌های ساکولنت‌ها متوجه شوید آیا نور دریافتی کافی است یا خیر؟

دقت داشته باشید که بعضی از گونه‌ها هنگامی که به طور ناگهانی در معرض نور خورشید قرار بگیرند دچار سوختگی سطحی می‌شوند و رنگ برگ‌ها به سمت قهوه ای یا سفید گرایش پیدا می‌کند و سطح بیرونی گیاه سفید رنگ می‌شود هم چنین بافت گیاه نرم می‌شود و گیاه رو به خراب شدن پیش می‌رود.
اما اگر ساکولنت شما به مدت طولانی هم در مکان کم نور قرار بگیرد با باریک شدن ساقه و زیاد شدن فاصله برگ‌ها به صورت کشیده رشد می‌کند که این شرایط تحت نام اتوله شدن شناخته می‌شوند.

راه حل آن فراهم کردن شرایط نوری بهتر برای گیاه، عادت دادن تدریجی گیاه به مکان پر نور و هرس کردن آن قسمت از گیاه که دچار کم نوری شده تا گیاه به شکل اصلی خود برگردد.

ساکولنت‌ها بسته به نوع واریته خود هر کدام نیاز نوری متفاوتی دارند، برخی به نور آفتاب کامل و برخی به نور فیلتر شده احتیاج دارند و تعدادی اصلا به نور کامل احتیاج ندارند و به نور روشن ملایم بسنده می‌کنند، مثلا ساکولنتی مانند آلوئه ورا سایه روشن را تحمل می‌کند.

دقت داشته باشید برخی ساکولنت‌ها در تمام طول سال نیاز نوری بالایی دارند و باید نور خورشید را به طور کامل دریافت کنند، البته نور باید به تمام بدنه گیاه برسد نه این که فقط به یک طرف گیاه نور بتابد.

اگر ساکولنت‌ها نور مورد نیاز خود را دریافت نکنند، رشد خوبی نخواهند داشت و سرحال نخواهند بود و به احتمال قوی گل هم نخواهند داد.

بیشتر بخوانید : تزئین محیط با گیاهان گوشتی و ساکولنت‌ها

شرایط دمایی ساکولنت‌ها

ساکولنت‌ها خیلی بیشتر از آنچه که افراد تصور می‌کنند قدرت تحمل سرما را دارند همانطور که می‌دانید در بیابان‌ها اختلاف دمایی زیادی بین شب و روز وجود دارد به طوریکه ساکولنت‌ها حتی شب‌های سرد با دمای پایین‌تر از ۴ تا ۷ درجه سانتیگراد را تحمل می‌کنند. دمای ایده آل برای ساکولنت‌ها در روز بین ۲۱ تا ۲۹ درجه سانتیگراد و در شب بین ۱۰ تا ۱۲ درجه سانتیگراد است.

درست است که برخی از ساکولنت‌ها دمای بین ۴-۷ درجه سانتیگراد را تحمل می‌کنند اما بهتر است در این دما آبیاری نشوند، زیرا تلفیق سرما و رطوبت می‌تواند پوسیدگی و فساد گیاه را به همراه داشته باشد.

شاید به نظر شما مطلب فوق با جمله‌ای که گفته شد اگر ساکولنت‌ها را کم آبیاری کنید ریشه‌ها از خشکی خواهند مرد، در تناقض باشد اما نکته مهم این است که اگر گیاهان شما در یک گلخانه سرد باشند، این سرما و رطوبت تواما منجر به فساد و پوسیدگی گیاه می‌شود در حقیقت چون در هوای سرد خاک فرصت خشک شدن پیدا نمی‌کند، در نتیجه رطوبت بالای خاک موجب فساد گیاه می‌شود، پس در هوای سرد ساکولنت‌ها خاک خشک‌تر را ترجیح می‌دهند.

به طور کلی گیاه باید همیشه در تعادل دمایی باشید به عبارت دیگر برخی از ساکولنت‌ها گرما دوست هستند پس در طول سال باید این گرما برایشان فراهم باشد و زمانی هم که ساکولنت‌ها در زمان استراحت هستند شرایط سردتر را ترجیح می‌دهند.

هوای تازه برای ساکولنت‌ها

هوای تازه برای همه گیاهان لازم است و باید به مقدار فراوان در دسترس گیاه باشد، ساکولنت‌ها هم از این دسته مجزا نیستند. اگر شما گیاه را در خانه نگهداری می کنید می توانید با باز گذاشتن پنجره هوای تازه را برای گیاه فراهم کنید. حتی در فصل زمستان هم با باز گذاشتن پنجره گیاه را هوادهی کنید.

بیشتر بخوانید :  ساکولنت‌های مناسب آپارتمان

نیازهای غذایی ساکولنت‌ها

گیاهان مواد غذایی را از خاک گرفته و استفاده می‌کنند حال اگر گیاه شما در گلدان کاشته شده باشد خاک به مرور مواد غذایی خود را از دست می دهد و به اصطلاح فقیر می‌شود. گیاهان هم مثل سایر موجودات هستند اگر به آنها غذا ندهید از گرسنگی خواهند مرد! یکی از راه‌های تغذیه گیاهان کوددهی است.

به یاد داشته باشید ساکولنت‌ها مقادیر بالای کود نیتروژن را دوست ندارند، چرا که کود نیتروژن زیاد از حد باعث می‌شود گیاه شما پر آب و شل و ول شود و هم چنین گیاه را دچار وابستگی می‌کند. در کل کود دهی زیاد به خصوص ترکیبات نیتروژن بالا مشکلات فساد ریشه و برگ را به همراه دارند.

جهت خرید کود به فروشگاه آنلاین نازبو مراجعه کنید.

طریقه کوددهی به ساکولنت‌ها:

برای کوددهی به ساکولنت‌ها مقادیر موازنه یک کود مرغوب را به طور مثال فرمول ۸-۸-۸ یا ۱۰-۱۰-۱۰ را در 15 لیتر آب حل کنید همیشه نصف مقداری که روی بسته بندی کود توصیه شده برای ساکولنت‌های خانگی خود استفاده کنید، به طور مثال اگر روی بسته بندی کود پیشنهاد شده یک قاشق سوپخوری را در 15 لیتر آب حل کنید، شما یک دوم قاشق سوپخوری را در همان مقدار آب حل کنید.

البته شما می‌توانید برای رشد بیشتر کاکتوس‌های ستونی بلند از محلول کود به نسبت قوی‌تری استفاده کنید. اما برای ساکولنت‌های گرمسیری مانند: کاکتوس کریسمس باید محلول کود رقیق‌تری استفاده کرد، به عبارت دیگر اگر برای سایر ساکولنت‌ها یک دوم قاشق سوپخوری از کود را در 15 لیتر آب حل می‌کردیم، برای ساکولنت‌های گرمسیری یک چهارم همان کود را در 15 لیتر آب حل کنیم.

محلول کود را که آماده کردید می‌توانید ساکولنت‌ها را با ان آبیاری کنید، طوری که آب از کف گلدان خارج شود 15 لیتر از محلول ممکن است برای چندی گیاه کافی باشد، بستگی به سایز گیاه دارد.

زمان کوددهی:

کوددهی باید در فصل رشد گیاه انجام شود، پس در فصل بهار که فصل رشد اکثر ساکولنت‌هاست می‌توان آنها را کوددهی کرد و دوباره در اواخر تابستان یا اوایل پاییز به آنها کود داد. کوددهی حداقل یکبار در ماه رشد کافی است. برای ساکولنت‌های زمستان رشد مثل کریمس می‌توانید یکبار در فصل زمستان کوددهی کنید، البته محلول خیلی رقیق!

تذکر: موقعی که ساکولنت‌ها در زمستان به حالت نیمه خفته هستند، کوددهی نکنید به طور کلی هنگامی که رشد طبیعی و نرمال گیاه کند شد کوددهی را متوقف کنید. کوددهی را موقعی انجام دهید که حدود ۳ سانتیمتر از خاک سر گلدان کاملا خشک شده باشد. مثلا برای گیاهان بزرگ که طبیعتا گلدان بزرگتری هم دارند دوره آبیاری شاید یکبار در ماه کافی باشد شما می‌توانید همان یکبار گیاه را با محلول کود آبیاری کنید.

چون گلدان‌های بزرگ فرصت بیشتری لازم دارند تا خاک خشک شود و عمق بیشتری از خاک باید خشک شده باشد تا بتوان کوددهی کرد اگر خاک گلدان هنوز مرطوب است کوددهی را به تاخیر بیندازید، چون آبیاری مکرر باعث می‌شود مواد غذایی مورد نیاز گیاه از خاک شسته شود و قبل از آنکه در اختیار گیاه قرار بگیرد از کف گلدان خارج شود.

ساکولنت‌های که در هوای آزاد خارج از گلدان نگهداری می‌شوند خیلی احتیاجی به کوددهی ندارند، زیرا آنها به مواد غذایی ذخیره شده در خاک دسترسی دارند ولی اگر خواستید می‌توانید مقادیر کمی از محلول کود ( نصف مقدار پیشنهادی روی بسته) را به خاک اضافه کنید.

برای خرید کود به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

تکثیر ساکولنت‌ها:

هرس کردن اگر با دقت و اصولی انجام شود باعث می‌شود، شکل و شمایل ساکولنت شما جذاب‌تر شود.

ظاهر ساکولنت‌ها به واریته آنها بستگی دارد. برخی به خاطر انشعابات شاخ و برگ‌هایشان جذاب شده اند و برخی دیگر بخاطر گل‌های رنگارنگشان

با اینکه اکثر ساکولنت‌ها خیلی به هرس کردن احتیاجی ندارند، اما شما می‌توانید با یک هرس سبک علاوه بر حفظ شکل و سایز گیاه خود، فضای گلدانی بیشتری هم در اختیار گیاه بگذارید.

قبل از هرس کردن و قلمه زدن ساکولنت شما باید نقشه کلی را در ذهن پیاده کرده باشید، تا بدانید دقیقا کدام ساقه و کجا ساقه را قرار است قطع کنید چون از جایی که قطع کردید گیاه انشعاب جدیدی میزند و شروع به رشد مجدد می‌کند که اگر حساب شده شاخه را قطع نکرده باشید، ممکن است شکل ظاهری گیاه را به هم زده باشید و از جذابیت گیاه کاسته باشید.

برای قلمه گیری باید ساقه را از گره مورد نظر ببرید. برش را با چاقوی تیز و تمیز و تحت زاویه ۴۵ درجه انجام دهید.

بیشتر بخوانید : توصیه های مهم برای مراقبت از ساکولنت‌ها

آنچه که باید در مورد نگهداری ساکولنت‌ها بدانید

زمان قلمه گیری:

قلمه‌گیری ساکولنت‌ها در اوایل بهار درست قبل از اینکه رشد مجدد گیاه شروع شود انجام می‌گیرد، قلمه گیری واریته‌هایی که گل داده اند، بعد از زمان گلدهی یا در طول فصل زمستان که فصل خواب آنهاست انجام شود.

قلمه‌هایی را که جدا کرده اید می‌توانند ریشه بزنند و گیاه جدیدی را به وجود بیاورند. قلمه را در یک گلدان مناسب با خاک گلدانی نمناک بکارید و خاک را تا زمانی که قلمه ریشه بزند و علائم رشد جدید ظاهر شود نمناک نگه دارید، بدین صورت که هر دو روز یکبار سطح خاک را با آب اسپری کنید، قلمه‌ها حدود ۴ هفته طول می‌کشد که ریشه‌دار بشوند در این مدت آبیاری را باید کاهش دهید.

بیشتر بخوانید : آموزش تکثیر ساکولنت ها به روش قلمه برگ

برخی از ساکولنت‌ها را نیز می‌توان از طریق برگ تکثیر کرد

نحوه تکثیر ساکولنت‌ها از طریق برگ

1- برای تکثیر ساکولنت‌ها از برگ ابتدا باید گیاه مادری انتخاب کنید که سالم باشد و همچنین گیاه مادری باید بالغ باشد در این صورت شانس ریشه دار شدن برگ‌‌ها بیشتر خواهد بود. همچنین یک روز قبل از جدا کردن برگ‌‌ها گیاه را آبیاری کنید تا آب کافی در برگ‌ها وجود داشته باشد.

2- سپس برگ‌ها را به آرامی و با پیچاندن از گیاه جدا می‌‌کنیم، توجه داشته باشد به گونه‌ ای برگ‌ها را جدا کنید که از محل اتصال به گیاه جدا شوند و برگ‌‌ها نشکنند. برگ‌‌های انتخاب کنید که بالغ باشند و برگ‌‌هایی که تازه سبز شده باشند مناسب نیستند.

3- حتماً از برگ‌های سالم و سبز برای ریشه دار کردن انتخاب کنید. احتمال ریشه‌دار شدن برگ‌‌های مریض و شکسته کمتر است.

4- برگ‌‌های جدا شده را در محلی خنک و به دور از آفتاب مستقیم قرار می‌‌دهیم تا محل جدا شده خشک شود. اگر زخم انتهای برگ شما به صورت کامل پینه نبندد، پس از آبیاری مقدار زیادی رطوبت جذب می‌کند و می‌پوسد. مدت زمان خشک شدن به نوع گیاه و دما و رطوبت محیط دارد و معمولاً یک هفته زمان می‌‌برد.

5- برای تسریع در ریشه زایی برگ‌ها می‌‌توان از هورمون‌های ریشه زایی نیز استفاده کرد. البته این مرحله ضرورتی ندارد و برگ اکثر ساکولنت‌ها بدون هورمون به راحتی ریشه می‌دهند.

6- پس از خشک شدن انتهای برگ‌ها آنها را به طور خوابیده بر روی بستر کاشت قرار می‌دهیم. ترکیب خاک بستر را می‌‌توانید از مخلوط ماسه کوکوپیت و پیت ماس تهیه کنید. برای نتیجه بهتر بستر را با سم قارچ‌کش مانند مانکوزب یا کاربندازیم قبل از کاشت ضدعفونی کنید.

7- بستر کاشت باید دارای رطوبت نسبی باشد، یعنی نه زیاد خیس و نه زیاد خشک. رطوبتی در حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد برای ریشه دار شدن برگ‌‌ها کافی می‌باشد. اگر احساس کردید خاک بستر خشک است می‌توانید بر روی آن آب اسپری کنید.

8- برگ‌های کاشته شده را در محلی با نور ملایم و به دور از آفتاب مستقیم قرار می‌‌دهیم. آفتاب مستقیم و شدید باعث از دست دادن رطوبت برگ‌ها و در نتیجه خراب شدن آنها خواهد شد.

9- برگ‌‌های کاشته شده بسته به نوع گیاه و شرایط محیطی بعد از حدود یک هفته تا یک ماه شروع می‌‌کنند به ریشه زدن و ایجاد جوانه یا گیاه جدید.

10- چند روز بعد از به وجود آمدن جوانه‌‌ها برگ شروع به خشک شدن می‌کند و می‌توان جوانه را جدا کرد و به گلدان انتقال داد. برای جدا کردن جوانه نباید عجله کنید و زمانی که جوانه به راحتی و خود به خود از برگ جدا شد اقدام به جدا کردن نمایید.

11- برای گیاه خود گلدان مناسبی انتخاب کنید. گلدان حتماً باید داری سوراخ‌‌هایی در کف داشته باشد. همچنین گلدان اگر خیلی بزرگ‌تر از گیاه باشد آب زیادی در خود نگه داشته و باعث پوسیدگی ریشه می‌شود.

12- خاکی مناسب و سبک که می‌تواند ترکیبی از ماسه و پیت ماس و کوکوپیت باشد آماده کنید و گیاه جدید خود آر در آن بکارید.

13- گیاه کاشته شده را در محلی با نور ملایم و به دور از نور مستقیم خورشید قرار دهید.

14- گیاه کاشته شده را بعد از چند روز می‌‌توانید آبیاری کنید. توجه داشته باشید نباید بلافاصله بعد از کاشت شروع به آبیاری کنید و باید اجازه بدهید گیاه ریشه زده و سپس شروع به آبیاری نمایید.