مثلث بافت خاک

مثلث بافت خاک مثلثی است متساوی الاضلاع که هر ضلع آن مربوط به 3 عنصر اصلی هر خاک يعني ماسه، سیلت(لای) و رس است. یکی از ویژگی‌های فیزیکی خاک بافت آن است. اندازه نسبی ذرات خاک را اصطلاحاً بافت خاک گویند، که حاکی از ريزي و درشتی خاک مي‌باشد. به عبارت دیگر مقدار نسبی شن و سیلت و رس که ذرات کوچکتر از سنگریزه مي‌باشد (قطرشان از 2 ميلي متر کوچکتر است) بافت خاک را تشکیل مي‌دهد درشت و سبک به خاک شنی و ريز و سنگین به خاک رسی اطلاق مي‌شود. خاک لوم (loam) ما بين اين دو نوع و دارای مخلوط مناسبی از شن و سيلت و رس است. خاک‌های شنی سریع‌تر از خاک‌هاي ديگر خشک و گرم مي‌شوند و راحتتر قابل شخم زدن هستند. خاک‌هاي رسي آب بيشتري را در خود نگه مي‌دارند و از بقيه خاک‌ها دیرتر خشک و گرم مي‌شوند و از همه سخت تر قابل شخم زدن مي‌باشند. خاک‌هاي لوم وضعیت متوسط دارند يعني قابلیت نگهداری آب در آنها خوب است و نسبتاً خوب شخم زده مي‌شوند. که بهترین نوع خاک در کشاورزی خاک لوم می‌باشد. در نتیجه شناخت نوع بافت خاک در کشاورزی اهمیت ویژه ای دارد. براي اینکه بدانیم نمونه خاک در چه محدوده بافتی قرار مي‌گیرد، اگر مقادي 3 گروه اصلی اجزاء تشکیل دهنده خاک را شامل شن (درشت و ريز) – سیلت و رس مي‌باشد با تجزیه مکانيکي اندازه گيري نماييم مي توانیم به نوع بافت خاک پي ببريم. بافت در خاک تا حدودی نمایشگر محیط‌هاي تشکیل آن، رژیم آبی خاک، ظرفیت نگهداری آب در خاک، نفوذ پذيري و تخلخل (مقدار خلل و فرج خاک که به وسیله آب يا هوا اشغال مي شود) و نقطه پژمردگی گیاه است. تأثیرات بافت خاک

برای خرید خاک و بستر کشت به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

• سرعت نفوذ آب در خاک
• ظرفیت نگهداری و ذخیره ی آب در خاک
• سهولت و سختی عملیات شخم زدن و کشت و کار
• تهویه خاک
• حاصلخیزی خاک

روش استفاده از مثلث بافت خاک

در این آموزش به سه روشِ تعیین بافت خاک می‌پردازیم:

1- تعیین بافت خاک به روش لمسی

نمونه خاک برداشته شده را آب اضافه می‌کنیم تا به صورت خمیر شود، سپس این خمیر را در کف دست مالش داده تا به صورت مفتول گردد. سپس این مفتول را بین انگشت اشاره و شصت به سمت جلو حرکت می‌دهیم تا در یک نقطه بر روی مفتول شکستگی ایجاد شود. طول نوار شکسته شده را اندازه گیری می‌کنیم و طبق جدول زیر بافت آنرا مشخص می‌کنیم.

2- روش غربال (آزمایشگاهی)

این روش را به نام روش رسوب گذاری یا تجزیه مکانیکی نیز می‌شناسند. در این روش ابتدا ذرات شن (Sand)، سیلت (Silt) و رس (clay) را با درصد مشخص می‌کنیم، سپس با استفاده از مثلث بافت خاک، بافت دقیق آنرا پیدا می‌کنیم.
توجه: بعد از مشخص کردن مقدار ذرات روی اضلاع مثلث، خطوط موازی با ضلع‌ها می‌کشیم، به نحوی که در یک نقطه یکدیگر را قطع کنند. نقطه تقاطع در محدوده ای است که می‌توان جنس خاک را از روی مثلث بافت خاک تشخیص داد.

جهت خرید پیت ماس و خرید ورمی کمپوست به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

نحوه استفاده از مثلث بافت خاک

3- تعیین بافت خاک به روش هیدرومتری

هیدرومتر یا چگالی سنج وسیله ای است که توسط آن می‌توان غلظت ذرات موجود در مایعات را تعیین نمود و در خاک‌شناسی از هیدرومتر ۱۵۲H-62 برای تعیین بافت خاک استفاده می‌گردد. روش هیدرومتری مشابه روش پیپت است. اساس آن اندازه‌گیری چگالی سوسپانسیون خاک و آب است که به تدریج بر اثر رسوب مواد کاهش پیدا کرده و هیدرومتر بیشتر در مایع فرو می‌رود.

برای خرید خاک مخصوص کاکتوس و ساکولنت به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

انواع بافت خاک

1- شني (sand) : حداقل مقدار شن 85 درصد و مجموع و 5/1 برابر ذرات رس کمتر از 15 درصد مي‌باشد.
2- شني – لومي (loamy – sand) : شن بين 70 تا 90 درصد و مجموع سيلت و 5/1 برابر ذرات رس بيش از 15 درصد و مقدار رس از 30 درصد کمتر مي‌باشد.
3- لومي – شني (sandy – loam) : رس کمتر از 20 درصد يا مجموع درصد سيلت و دو برابر مقدار رس از 30 درصد بیشتر مي‌باشد. خاک‌هايي که مقدار شن آنها بين 24 تا 52 درصد باشد و مقدار رس شان کمتر از 7 درصد و سيلت شان نيز کمتر از 50 درصد است خاک لومي و شنی نامیده مي‌شوند.
4- (loam) لوم : مقدار رس بين 7 تا 27 درصد و سيلت 28 تا 50 درصد و شن کمتر از 52 درصد است.
5- لومي – سيلتي (silt – loam) : مقدار سيلت بيش از 50 درصد و رس بين 12 تا 27 درصد بوده و يا مقدار سيلت بين 50 تا 80 درصد نوسان داشته و مقدار رس نيز کمتر از 12 درصد است.
6- سيلت (silt) : مقدار سيلت کمتر از 80 درصد و مقدار رس کمتر از 12 درصد است.
7- لوم رسي – شني (sandy – clay – loam) : اینکه 20 تا 35 درصد رس داشته و مقدار سيلت آن 28 درصد کمتر و شن آن نيز بيش از 45 درصد مي‌باشد.
8- لومي ورسي (clam –loam) : مقدار رس تا 27 تا 40 درصد و مقدار لوم کمتر از 20 درصد تا 45 درصد در نوسان است.
9- لوم رسي – سيلتي (silty – clam – loam) : مقدار رس 27 تا 40 درصد و مقدار شن نیز از 20 درصد کمتر است.
10- رسي و شني (sandy – clay): مقدار رس و شن آن از 35 تا 45 درصد بیشتر است.
11- رسي و سيلتي (silty – clay) : مقدار هر يک از رس و سيلت آن به ترتیب بيش از 40 درصد است.
12- رسي (clay): مقدار رس بيش از 40 درصد و مقدار شن و سيلت آن به ترتيب از 45 تا 40 درصد کمتر است.

نرم افزار تعیین بافت خاک

texture Autolookup یا TAl نرم افزاری رایگان و با کارایی آسان جهت تعیین کلاس بافت خاک می‌باشد. از این پس به جای تشخیص بافت با استفاده از مثلث خاک می‌توانید از این نرم افزار استفاده کنید.

توانایی‌های این نرم افزار :

۱- تشخیص سریع و بسیار دقیق بافت خاک
۲- کارایی آسان
۳- به صورت رایگان در دسترس عموم قرار گرفته است.
۴- تشخیص بافت‌هایی که نقاط بدست آمده آنها در بین خطوط دو بافت قرار می‌گیرد.
۵- حجم کم و نصب آسان