مراحل طراحی و اجرای روف گاردن یا بام باغ

با پیشرفت علم و کشف مواد جدید، می‌توان بر روی بام هر خانه، آپارتمان، بیمارستان و… یک باغ زیبا با گیاهان کوچک و بزرگ ایجاد کرد. تکنولوژی مدرنی که امروزه بر پایه سقف سبز نهاده شده است و بر روی پشت بام‌ها و تراس‌ها اجرا می‌شود، با نام روف گاردن معروف است و به معنای بام باغ یا همان باغ در بام می‌باشد. روف گاردن یا بام باغ در واقع خلق فضای سبز بر روی پشت بام است، تا از این طریق طبیعت را در زندگی شهری دخیل کرده و از آن استفاده کنند. بنابراین به هر نوع فضای سبزی که بر روی بام ساخته شود، روف گاردن یا بام باغ گفته می شود و شامل مجموعه ای از گیاهان سبز، آب‌نما، آلاچیق، مبلمان باغی، سایبان، محصولات کشاورزی و سایر امکانات دیگر با توجه به مساحت موجود می‌باشد.

مزایای روف گاردن

یکی از اصلی‌ترین مزیت‌های باغچه‌های روی بام، میزان نور آفتابی است که در طول ساعات روز دریافت می‌کند و می‌تواند محیطی دنج و خصوصی برای استراحت، پذیرایی و پرورش گیاهان باشد. همچنین استفاده از روف گاردن باعث پاکسازی هوای اطراف، کاهش آلاینده‌ها، کاهش جذب حرارت ساختمان، کنترل دما، کاهش مصرف انرژی و بهره برداری از آب باران می‌شود و علاوه بر اینکه معماری ساختمان را ارتقا می‌دهد، چهره شهر را زیباتر می‌کند. به دلیل استفاده از مواد سبک و البته مقاوم در ساخت روف گاردن، بستری فراهم می شود تا پوشش‌های گیاهی رشد و نمو داشته باشند و به کشت محصولات کشاورزی پرداخته شود. مزیت دیگر روف گاردن این است که محیطی تفریحی، زینتی و دکوراتیو را فراهم می‌کند و حتی می‌توان زیستگاه مناسبی برای حیوانات ایجاد نمود. روف گاردن با داشتن یک سیستم سبک مهندسی ساز باعث محافظت بام در برابر اشعه خورشید می‌شود و با ایجاد آن می توان محیط زیبایی را در یک قسمت بدون استفاده ساختمان فراهم کرده و سطح کیفی زندگی را بهبود بخشید.

بیشتر بخوانید: چگونه یک مارپیچ گیاهی بسازیم

طراحی و اجرا روف گاردن یا بام باغ

برای ساختن یک فضای سبز زیبا بر روی پشت بام یا تراس، باید از کارشناسان حرفه ای در این زمینه کمک گرفته و با استفاده از نقشه برداری دقیق، محاسبات مختلف، انتخاب مواد مناسب و همچنین اجرای صحیح یک محوطه خاص را روی پشت بام ایجاد نمود. ایجاد روف گاردن دارای دو مرحله بوده که مرحله اول به صورت عمرانی، عملیات ایزولاسیون و زه کشی انجام می‌شود و مرحله دوم لنداسکیپ است که در این مرحله فضای سبز ایجاد می‌شود و تجهیزات فضای باز مانند آلاچیق، سایبان، مبلمان باغی، باربکیو و … اضافه می‌شود.

 انتخاب خاک مناسب برای روف گاردن

برای ایجاد روف گاردن یا بام باغ نیاز به خاک مناسب بوده و انتخاب دقیق خاک یکی از مهم‌ترین مواردی است که باید به آن توجه کرده و نحوه آماده سازی آن را با کمک کارشناسان انجام داد، چرا که خاک در روف گاردن دارای محدودیت‌هایی است که برخی از آنها عبارتند از:
1- خاک در روف گاردن باید وزن مخصوص کمتری داشته باشد.
2- خاک در روف گاردن باید توانایی جذب آب بیشتری داشته باشد.
3- اگر چه می‌توان با کود دهی نیاز غذایی گیاهان را در روف گاردن برطرف کرد، اما به دلیل مشکلات برای تعویض خاک در روف گاردن، خاک در روف گاردن باید دارای مواد غذایی باشد که با گذشت زمان علاوه بر بهبود دانه بندی بتواند نیاز گیاهان را به مواد غذایی مرتفع نماید.

انتخاب مصالح برای روف گاردن

یکی از مهم‌ترین عواملی که در انتخاب مصالح و حتی نحوه اجرای آنها نقش مهمی دارد، محدودیت وزن است و با وجود اینکه روف گاردن بسیار شبیه محوطه سازی می‌باشد، اما برای هر نوع تغییراتی که در مصالح داده می‌شود، باید وزن آن را در نظر گرفت.

تقسیم بندی وزن در روف گاردن 

تقریبا مهندسین تمام ساختمان‌ها ، وزن برف را به صورت تقریبی برای هر متر مربع 50 کیلوگرم، در نظر می‌گیرند، این بار محاسبه شده می‌تواند کمک کند تا برای اضافه وزن ناشی از ساخت روف گاردن بر ساختمان استفاده گردد. اما نکته مهمتر از این موضوع برنامه ریزی تقسیم وزن المان‌های روف گاردن در محل‌های مناسب است چرا که باری که برای برف محاسبه شده بصورت یکنواخت در روی کل بام پیش بینی شده اما بار در روف گاردن در بسیاری از نقاط بصورت متمرکز می‌باشد.

بیشتر بخوانید: استفاده بهینه از آب باران با رین گاردن

عملیات ایزولاسیون روف گاردن

یک از با اهمیت‌ترین مواردی که باید در بام باغ به آن پرداخته شود، انجام عملیات ایزولاسیون است، زیرا با ایزولاسیون می‌توان مرزی را تعیین نمود که امکان عبور و عدم عبور آب به زیر روف گاردن را فراهم می‌کند. با توجه به اندازه روف گاردن می‌توان از مواد و روش‌های مختلفی مانند قیر و گونی برای ایزولاسیون روف گاردن استفاده نمود.

نحوه زهکشی بستر کاشت در روف گاردن

شاید اهمیت ایزولاسیون در روف گاردن از کسی پوشیده نباشد اما باید خاطر نشان کرد اگر اهمیت زهکشی در روف گاردن بیش از ایزو لاسیون نباشد کمتر نیست. زهکشی در روف گاردن از دو سو دارای اهمیت است اول برای حفظ سلامت ریشه گیاهان مورد استفاده در روف گاردن و بعد برای جمع آوری و هدایت آب مازاد به لوله‌های خروجی. معمولاً به دلیل در نظر نگرفتن لوله‌های جداگانه برای دفع آبهای مازاد روف گاردن، باید از لوله‌های آب باران کمک گرفت. حتی این امکان وجود دارد که با استفاده از مصالح خاص و فنون مختلف، زهکشی متمرکز را به صورت گسترده انجام داد و این عملیات با استفاده از لایه‌های مخصوص زهکش روف گاردن امکان پذیر خواهد بود.

بیشتر بخوانید : باغبانی شهری با سبزیجات

فیلترینگ روف گاردن

عملیاتی که در آن از انتقال املاح خاک به لایه‌های پایین‌تر ممانعت شود، فیلترینگ نام دارد و انجام آن از طریق لایه ای از الیاف می‌باشد. این عمل به واسطه قرار دادن لایه‌ای از الیاف، انجام می‌پذیرد. عدم انجام این عملیات باعث تغییر بافت خاک و مسدود شدن مسیرهای زهکشی روف گاردن می‌شود.

وجود آلاچیق در روف گاردن

ساخت آلاچیق در روف گارن با ساخت آلاچیق برروی زمین تفاوت‌هایی دارد که برخی از آنها عبارتند از:
1- نیروی باد وارده بر آلاچیق در روف گاردن بیشتر است.
2- در اتصال استراکچر به آلاچیق محدودیت وجود دارد.
 

بیشتر بخوانید: باغ آرایی و هنر باغ پروری

انتخاب گیاه مناسب برای روف گاردن

هدف اصلی از ساخت روف گاردن، ایجاد فضای سبز است و همه هزینه‌هایی که به جهت ساخت روف گاردن انجام می‌شود، برای رسیدن به این هدف است. گیاهانی که برای روف گاردن استفاده می‌شوند از میان همان گیاهانی که بر روی زمین کاشته می‌شوند انتخاب می‌گردند با این تفاوت که باید به چند خصوصیت آنها توجه داشت و گیاهانی را برگزید که در روف گاردن ماندگاری بیشتری داشته باشند. بنابراین میزان رشد ریشه، میزان تحمل گیاه در مقابل گرما و نور مستقیم خورشید و همچنین میزان پایداری آن در مقابل وزش بادهای شدید و … از جمله خصوصیاتی است که باید در زمان خرید گیاه به آن توجه داشته باشید.