معرفی گیاه یوکا

یوکا گیاهی مقاوم و همیشه سبز می‌باشد با برگ‌های شمشیری شکل دارای گل‌های کرمی رنگ که بومی آمریکای شمالی و مرکزی می‌باشد در ایران به گل زنگوله‌ای نیز معروف می باشد. پرورش آن ساده بوده و به راحتی در گلدان و بیرون از خانه می‌توان پرورش داد.

یوکا با نام علمی "Yucca" بومی آمریکای شمالی و مرکزی بوده و به دو دسته یوکای فضای سبز (Yucca gloriosa) و یوکای آپارتمانی (Yucca fillamentosa) تقسیم می‌شوند، که از نظر شکل ظاهری شبیه به هم هستند. برگ‌ها بصورت کشیده و کمی خشن اند و ساقه گل دهنده هر چند سال یک بار ظاهر می‌شود. ساقه گل دهنده یوکا بلند است و در طول ساقه، گل‌های کرم یا سفید رنگ که برجسته و به شکل زنگوله ای واژگون هستند و به تعداد زیاد تشکیل می‌شوند.

برای خرید بذر گل و گیاه به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

یوکای آپارتمانی، برعکس یوکای فضای سبز، قابلیت تحمل سرما را ندارد و حساس به سرماست. مقاوم به کمبود نور و در منازل، در مکان‌هایی که نور کمی دارند، به راحتی قابل نگهداری هستند. تکثیر آن، مانند یوکای فضای سبز، از طریق پاجوش و قلمه انجام می شود.

گاهی یوکا را به دلیل شباهت زیادش با دراسنا اشتباه می‌گیرند که باعث می‌شود نگهداری مورد نیازش انجام نشود. در هر صورت این گیاه، گیاهی آرام رشد و جالب است و به خاطر مقاومت عالی که در برابر خشکی دارد مناسب افراد فراموشکار است.

بیشتر بخوانید : معرفی گیاه سانسوریا و نحوه پرورش آن

نگهداری یوکا و نیازها

آبیاری: در تابستان آن را همیشه مرطوب نگهدارید و هر 2 تا 3 روز یکبار آبیاری نمایید. در زمستان بین دو آبیاری اجازه دهید تا سطح خاک گلدان خشک شود. در تابستان این گیاه به خاک همیشه مرطوب احتیاج دارد. در فصل زمستان آبیاری را کمتر کرده و هر از گاهی گیاه را آبیاری کنید. هیچ وقت اجازه ندهید زیر گلدانی گیاه یوکاتان پر از آب باقی بماند و سریع زیر گلدانی را خالی کنید.

غبارپاشی: یوکا به خشکی هوا مقاوم است با این حال در روزهای گرم تابستان غبار پاشی روزانه به شادابیان کمک می‌کند.

دما: درجه حرارت مطلوب یوکا بین ۱۳ تا ۲۷ درجه سانتیگراد است. برخی از ارقام یوکا در برابر سرما مقاوم هستند، اما در زمستان باید حداقل دمای ۷ تا ۸ درجه سانتی گراد را برای آن‌ها فراهم نمود.

نور: روزانه حداقل به ۳ ساعت نور کامل نیاز دارد و بیش از این نیز به رشد گیاه کمک می‌کند محیط سایه را برای مدت کوتاهی تحمل می‌کند اما به تدریج برگ‌های پایین زرد شده و می‌ریزد، اگر گیاه شما مدتی در محیط کم نور بوده و قصد دارید آن را به محیطی پرنور ببرید این کار را به تدریج انجام دهید در غیر این صورت ممکن است که در ناحیه پشت برگ‌ها نواحی سفید رنگی تشکیل شود.

با اینکه یوکا نور دوست است، اما نور شدید در ظهرهای گرم تابستان موجب پریدگی رنگ برگ‌ها و سوختگی آنان می‌شود.

خاک: به خاکی سبک با زهکش خوب نیاز دارد تا آب اضافی محیط اطراف ریشه خارج شود بنابراین کاربرد شن در ترکیب بستر کاشت این گیاه بسیار کمک می‌کند. می توان برای ترکیب از دو قسمت شن , سه قسمت پیت ماس استفاده کرد.

برای خرید خاک به فروشگاه بذر گل و گیاه نازبو مراجعه کنید.

کوددهی: کمبود عناصر غذایی موجب کاهش رشد. ریز ماندن برگ‌های جوان و رنگ پریدگی آنان می‌شود در طی فصل رشد می‌توان ماهی یک‌بار با کودهای کامل نظیر ۲۰٫۲۰٫۲۰ آن را کوددهی کرد.

تعویض گلدان: یوکا گیاهی کند رشد است و لازم نیست هر سال گلدان را عوض کنید، زمانی که ریشه از منافذ انتهایی یا سطح رویی خاک بیرون زد زمان تعویض گلدان است که در بهار باید انجام شود اگر گلدان پیش از اندازه بزرگ و سنگین است و خاک بستر مواد غذایی را از دست داده می‌توان خاک سطحی آن را با خاکی جدید و غنی تعویض کرد.

هرس گیاه یوکا : بهترین زمان برای هرس ­کردن گیاه یوکا، درست قبل از شروع دوره­‌ رشد گیاه است. ساقه‌ گل را با استفاده از یک قیچی تیز مخصوص هرس­ کردن یا یک کاتر، در حدود 5/7 تا 10 سانتیمتر بالای محلی که ساقه­‌ گل از ساقه­‌ اصلی گیاه جدا می‌‌شود، ببرید. در کل این گیاه به هرس خاصی نیاز ندارد فقط باید برگ‌های زیرین و زرد یوکا مسن را از گیاه جدا کرد.

همچنین بخوانید: معرفی گیاه بامبو و پرورش آن

تکثیر گیاه یوکا

تکثیر و ازدیاد یوکا به سه روش انجام می‌شود:

1- پاجوش یوکا : پاجوش گیاهان کوچکی هستند که از روی ریزوم‌ها گیاه مادری شروع به رشد کرده‌اند و می‌توان آنان را از گیاه مادری جدا و به صورت مستقل کاشت زمان تعویض گلدان گیاه مادری بهترین زمان برای جدا کردن پاجوش‌ها است، ابتدا گیاه مادری را از گلدان خود بیرون آورده سپس تا جایی که ممکن است باید خاک را از اطراف ریشه‌ها تمیز کرد برای این منظور می‌توانید از جریان ملایم آب استفاده کنید تا به خوبی خاک‌ها از روی ریشه‌ها پاک شوند سپس با وسیله‌ای تیز پاجوش‌ها را از منطقه طوقه گیاه مادری از ان جدا کنید.
توجه داشته باشید که هر پاجوش زمانی که ۴ برگ دارد مناسب جداسازی از گیاه مادری است.

2- قلمه یوکا : تهیه قلمه از ساقه گیاه راه دیگر تکثیر یوکا است البته اگر قلمه را از نواحی جوان گیاه تهیه کنیم، این نوع قلمه آسان‌تر از قلمه‌های که از قسمت پایین ساقه تهیه می‌شوند ریشه می‌دهد اندازه قلمه‌ها بین هشت تا ده سانت باشد اگر از قسمت ساقه که دارای برگ است برای قلمه گیری استفاده می‌کنید قبل از کاشت قلمه باید برگ‌های قسمت پایین را جدا کنید.

برای قلمه‌گیری از وسیله‌ای تیز استفاده کنید تا ساقه گیاه مادری آسیب نبیند، برخی از پرورش‌دهندگان قلمه‌ها را ۴-۵ روز در مکان سرد و خشک و به دور از نور افتاب قرار می‌دهند و اعتقاد دارند که این کار به ریشه زایی بهتر قلمه‌ها کمک می‌کند فرو بردن انتهای قلمه در هورمون‌های ریشه زایی به رشد و توسعه ریشه کمک می‌کند برای کاشت قلمه‌ها از محیطی سبک که رطوبت را به خوبی نگه دارد، می‌توان برای کاشت قلمه‌ها استفاده کرد بهترین محیط ریشه‌زایی قلمه‌ها شن است که مرتباً باید مرطوب نگه‌داشته شود ریشه زایی مناسب قلمه‌ها حتی ممکن است شش ماه طول بکشد

3- تقسیم ریزوم: راه دیگر تکثیر یوکا تقسیم ریزوم‌های این گیاه به قطعات ۸ سانتی و کاشت آن در بستر شنی کم عمق است بستر کاشت را در محیطی گرم قرار دهید تا جوانه‌های موجود بر روی ریزوم‌ها رشد کرده و سر از خاک درآورند.

همچنین بخوانید: آموزش قلمه زدن گیاهان

بیماری یوکا و آفات

کوچک شدن برگ‌های جدید و رشد نکردن آن‌ها: کمبود مواد مغذی مورد نیاز گیاه در خاک این مشکل را ایجاد می‌کند. با کود مناسب گیاه را تقویت کنید. اگر کوددهی را به صورت منظم انجام میدهید، احتمالا سردی هوا موجب ایجاد مشکل شده باشد.

سیاه شدن و پوسیدن همه برگ‌های یک شاخه: آبیاری بیش از اندازه این مشکل را ایجاد می‌کند، توجه کنید که در مدت زمان بین دو آبیاری خاک های سطحی گلدان حتما خشک شود.

پوسیدگی ساقه

پوسیدگی ساقه: فوزاریوم یکی از شایع‌ترین بیماری‌های یوکا بخصوص قلمه‌های این گیاه است که موجب پوسیدگی ساقه، قسمت پایین گیاه، پژمردگی و از بین رفتن گیاه خواهد شد.

زرد شدن برگ‌های پایینی: علت ایجاد این مشکل این است که نور دریافتی کافی نیست و گیاه به نور بیشتری احتیاج دارد. گیاه را به محلی با نور بیشتر منتقل کنید.

همچنین بخوانید : معرفی گیاهان آپارتمانی

رنگ پریده‌ شدن برگ‌ها:  این مشکل اصولاً به دلیل زیاد بودن نور مستقیم ایجاد می‌شود. گیاه یوکا تقریبا به نور زیادی احتیاج دارد، اما قرار گرفتن زیاد در نور مستقیم آفتاب به خصوص در هنگام ظهر می‌تواند به این گیاه آسیب وارد کند.

سوختگی باکتریایی: سوختگی باکتریایی برگ یوکا نادر است، اما می‌تواند به طور کامل بر تمام گیاه تاثیر بگذارد. در این بیماری، نقاط کوچک روی یوكا ظاهر می‌شوند كه در ابتدا رنگ زرد دارند، اما در نهایت سیاه می‌شوند.

سوختگی باکتریایی

لکه‌های برگی: لکه برگی یکی از بیماری‌های قارچی است که البته عوامل قارچی مختلفی باعثشان می‌شود و در طی آن زخم‌هایی بر روی برگ‌ها ایجاد می‌شود، اما بر اساس نوع قارچ ممکن است رنگ زخم‌ها متفاوت باشد مثلاً قارچ coniotyrium موجب بروز زخم‌هایی زرد رنگ به ‌اندازه ۲ میلی‌متر بر روی برگ به خصوص برگ‌های مسن‌تر گیاه می‌شود، زخم‌ها به تدریج بزرگ و قهوه‌ای رنگ می‌شوند و معمولاً بر روی سطح رویین برگ تشکیل می‌شوند، گاهی هاله ای زرد رنگ نیز در اطراف لکه‌های قهوه‌ای رنگ شکل می‌گیرند سرعت شیوع این لکه‌ها از برگی به برگ دیگر نسبتاً زیاد است.

لکه‌های زرد با ته مایه نارنجی رنگ عاملش بیماری قارچی است که هاله‌ای با رنگ تیره‌تر آن را احاطه کرده است لکه‌ها می‌توانند به قطر حدود نیم سانت و به رنگ کرم الی قهوه‌ای رنگ باشند.

برای خرید سم و قارچ کش به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

لکه‌های به رنگ خاکستری و حاشیه قهوه‌ای بخصوص که در نوک و حاشیه برگ‌ها ایجاد می‌شود، عاملش قارچ cytosporina است و به تدریج موجب زوال و از بین رفتن برگ می‌شود، مکان‌هایی با تهویه نامناسب هوا و خیس شدن برگسار در زمان آبیاری از جمله دلایل شیوع این بیماری است.

از آفات این گیاه می‌توان به شپشک آرد آلود اشاره کرد که در زیر برگ‌ها و بر روی ریشه گیاه فعالیت می‌کند و موجب ضعف رشد، زردی برگسار و ریزش برگ‌ها می‌شود.

آفت دیگر یوکا تریپس است از شیره گیاه تغذیه می‌کند برگ‌ها چروکیده و بدشکل می‌شوند و لکه‌های خاکستری نقره‌ای بر روی برگ شکل می‌گیرد.