کاکتوس ها و ساکولنت های خاص

تفاوت کاکتوس و ساکولنت

واژه ساکولنت یک صفت محسوب می‌شود که به گیاهان ذخیره کننده آب اطلاق می‌شود چه کاکتوس چه کراسولا، چه تیغ دار چه بدون تیغ، پس کاکتوس در عین کاکتوس بودن یک ساکولنت نیز می‌باشد. دلیل اینکه کراسولاها آب ذخیره می‌کنند، اول رقیق کردن غلظت نمک‌ها در درون خود می‌باشد که یک مکانیزم برای مقابله با شوری خاک و ذخیره آب مصرفی در حالی که مصرف آب آنها بالا است، ولی کاکتوس‌ها بیشتر برای مصرف آب را ذخیره می‌کنند و راندمان مصرفشان پایین‌تر از کراسولاها است. کاکتوس‌ها بیشتر بومی قاره آمریکا هستند، به جز چند گونه که در بخشی از شرق آفریقا ساکن هستند و همینطور کراسولاها که بیشتر در قاره آفریقا ساکن هستند، به جز چند گونه در آمریکا. گرمای هوا و خاک شور و قلیایی در بخش‌هایی از آفریقا باعث تغییراتی در ساختار فیزیکی و شکل ظاهری و فیزیولوژی این گیاهان گوشتی شده است که از نظر زیبایی و اقتصادی حایز اهمیت هستند.

جهت خرید بذر کاکتوس به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

شرایط نگهداری کاکتوس در آپارتمان و خانه

آبیاری کاکتوس :

شاید برای شما نیز این سوال پیش آمده باشد که چه موقع به کاکتوس آب بدهیم؟ در طی فصل رشد فعال، کاکتوس باید بيش از دوران استراحت آبیاری شود. برنامه خاص و تعریف شده‌ای برای آبیاری کاکتوس وجود ندارد و برنامه آن به گلدان، خاک، آب و هوا و عوامل مشابه بستگی دارد. بهترین روش برای تعیین مقدار آب مورد نیاز کاکتوس، این است که گیاه را مدتی با دقت زیر نظر بگیرید. هنگام آبیاری سعی کنید تمام سطح خاک خیس شود و مراقب خروج آب نیز باشید. دور بعدی آبیاری باید در زمانی باشد که خاک کاکتوس کاملاً خشک شده باشد. ساده‌ترين روش حصول اطمینان از خشکی خاک این است که یک خلال دندان را با احتیاط در خاک فرو کنید، اگر خلال دندان نمناک شد، باز هم یکی دو روز صبر کنید. گیاه در فصل استراحت خود تنها چند هفته یک بار به آبیاری نیاز دارد.

کوددهی و تغذیه :

کاکتوس در طی پاييز و زمستان تنها هر دو تا سه ماه یک مرتبه به کود احتیاج دارد. یک کود کم ازت برای رشد سریع کاکتوس مناسب است. کودهایی که به تدریج در خاک آزاد می شوند نیز برای کاکتوس مناسب هستند، اما این کودها تنها یک مرتبه در بهار به خاک افزوده می‌شوند.

برای خرید کود به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

نور مناسب کاکتوس‌ها :

کاکتوس به نور فراوان نیاز دارند و قرار دادن آنها در داخل اتاق و پشت پنجره‌های جنوبی بسیار مناسب است. در صورت ناکافی بودن نور طبیعی، نور مصنوعی نیز می‌تواند به عنوان مکمل، به کار رود.

دمای مناسب برای کاکتوس :

کاکتوس‌ها می‌توانند در فصل رشد خود دمای ۳۲ تا ۳۸ درجه را تحمل کنند و بهترین دما در فصل استراحت آنها، ۷ تا ۱۲ درجه سانتیگراد است. این دمایی است که کاکتوس در محل طبیعی زندگی با آن روبرو می‌شود. هوای سرد در فصل استراحت، می‌تواند به گل‌دهی گیاه در فصل رشد منجر شود.

بیشتر بخوانید: اثرات تغییر دما بر رشد کاکتوس ها

بهترین ترکیب خاک برای کاکتوس :

بهترین نوع خاک کاکتوس، اساسا برای این گیاه تهیه می‌شود و در اکثر فروشگاه‌های باغبانی و گلفروشی موجود است. اگر موفق به تهیه این خاک نشدید، می‌توانید با مخلوط کردن یک قسمت خاک گلدان با یک قسمت ماسه و کمی شن برای عبور راحت‌تر آب، خاک مناسبی تهیه کنید.

جهت خرید خاک و بستر کشت مناسب به سایت فروش بذر نازبو مراجعه کنید.

نحوه و زمان تعویض گلدان کاکتوس

اگر امکان دارد، هنگام تعویض گلدان بهتر است گلدان قبلی را بشکنید و گیاه را از آن خارج نمایید. زیرا خارج کردن کاکتوس با بیلچه موجب زخمی شدن ریشه می‌شود. مقداری خاک کاکتوس تازه در ته گلدان ریخته و کاکتوس را روی آن قرار دهید و اطراف آن را با خاک ببیشتر پر کنید. این کاکتوس تا یک هفته پس از تعویض گلدان نباید در معرض نور شدید آفتاب قرار بگیرد و آبیاری آن نیز باید به اندازه باشد تا بتواند به محیط جدید خو بگیرد. پس از این جابجایی، کاکتوس تنها در صورتی به گلدان دیگر منتقل می‌شود، که این تعویض کاملاً ضروری باشد. پس از تعویض گلدان، مراقبت از کاکتوس ساده‌ترين کار ممکن است، تنها مورد بسیار مهم این است که بدانید کاکتوس دو فصل دارد، فصل رشد فعال که در طی بهار و تابستان رخ می‌دهد و فصل استراحت که در پاييز و زمستان است و زمانی است که کاکتوس‌ها به خواب زمستانی فرو می‌روند.

بیشتر بخوانید : آبیاری کاکتوس و ساکولنت

گلدان کاکتوس

کاکتوس عمودی: گلدان مناسب برای این نوع کاکتوس، ظرفی است که دهانه آن به اندازه نصف قد گیاه باشد و بهتر است به جای عریض بودن، عمیق باشد.
کاکتوس گرد: گلدان مناسب این کاکتوس تنها باید ۴ تا ۵ سانتیمتر عریض‌تر از کاکتوس باشد.
برای جلوگیری از زخمی شدن دست، کاکتوس را با یک ورق روزنامه که چند لا تا زده‌اید جابجا کرده و برای ریختن خاک در گلدان نیز از یک برگ کاغذ تا شده استفاده کنید.

همچنین بخوانید: آموزش ساخت تراریوم کاکتوس

روش تکثیر کاکتوس

بهترین زمان برای این کار بهار است ولی در دیگر فصول نیز این کار امکان پذیر است. به دست آوردن قلمه مناسب نیاز به حسن انتخاب دارد کاکتوس‌ها از راه قلمه زدن به راحتی تکثیر می‌شوند. ولی این عمل بیشتر از کاکتوس‌های جزء جزء صورت می‌گیرد. زیرا به گیاه آسیب کمتری می‌زند. از جوانه‌هایی استفاده کنید که سطح تماس کمتری با گیاه دارند. از گرفتن قلمه از پایه گیاه خودداری کنید. رطوبت این قسمت از گیاه بیشتر است و خطر گندیدگی گیاه مادر بیشتر است. اگر این کار را کردید و پایه گیاه شروع به فاسد شدن کرد سریعاً قسمت گندیده را جدا کرده و گیاه مادر را یک هفته خارج از خاک قرار داده و سپس به گلدان انتقال دهید.

بهترین زمان برای این کار بهار است ولی در دیگر فصول نیز این کار امکان پذیر است. برای این کار از چاقویی تیز استفاده کنید. از چاقوی اره ای استفاده نکنید. کاکتوس‌ها سر و ته رشد نمی‌کنند، بنابراین وقتی چند برش از یک کاکتوس برمی‌دارید به این نکته دقت کنید. برای جلوگیری از بین رفتن کاکتوس و پوسیدگی آن قبل از اینکه آن را در خاک قرار دهید، چند روزی آن را در سایه قرار دهید تا قسمت بریده شده خشک شود. هر چه قدر کاکتوس بزرگتر باشد به زمان بیشتری برای خشک شدن احتیاج دارد (3 تا 15روز) هم چنین گرم و سرد بودن هوا نیز به ترتیب موجب کاهش و افزایش زمان خشک شدن می‌شود. پس از این دوره آن را در گلدانی با زه کشی مناسب قرار داده مانند دیگر کاکتوس های بالغ آبیاری کنید. معمولا 2 تا 3 هفته طول می‌کشد تا ریشه‌ها نمایان شوند.

برای خرید خاک کاکتوس به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

آفات و بیماری‌های کاکتوس 

بزرگترین مشکل برای صاحبان کاکتوس، آبیاری بيش از حد است. اما این مشکل تنها با کمی دقت قابل حل است. آبیاری بيش از حد موجب پوسیدگی ساقه و ریشه گیاه می‌شود و متاسفانه هنگامی که ریشه کاکتوس بپوسد یا حتی پوسیدگی در آن آغاز شود، دیگر نمی توان گیاه را نجات داد.

آفت‌های کاکتوس کم هستند، اما هنگام خرید کاکتوس توجه کنید که حشره ای مشکوک روی آن لانه نکرده باشد. در صورتی که آفات کاکتوس به سراغ گیاه شما آمدند، با اندکی حشره کش می‌توانید آنها را از بین ببرید. فقط فراموش نکنید: کاکتوس را به اندازه آب دهید!

بیشتر بخوانید: چرا کاکتوس ها چروک می شوند؟

انواع کاکتوس خاص با عکس و نام

سیفوستما (Cyphostemma seitziana): گل زیبای سیفوستما از خانواده انگورها و بومی جنوب آفریقا و نامیبیا و ماداگاسکار می باشد برگ‌ها تقریبا نزدیک به گیاه سیسوس بوده ولی خب تفاوتش با سیسوس در خاستگاه و فیزیولوژی آن‌ها است. این گل مقاوم به سرما و خشکی و دارای طوقه‌ای غده ای و زیبا می‌باشد طوقه این گیاه مثل آدنیوم از معیارهای زیبایی آنها محسوب می‌شود. این طوقه در ابتدای کاشت سبز رنگ سپس قهوه ای رنگ و در آخر هم چوبی و ضخیم می‌شود. تکثیر این گل از طریق بذر در خاکی استریل و حاوی کمی کوکوپیت برای نگهداری آب بوده و البته با قلمه هم تکثیر می‌شود که زیاد موفقیت آمیز نیست. در طبیعت با گرم شدن هوا برگ‌ها ریخته ولی در مناطق غیر بومی با شروع زمستان مثل نخل ماداگاسکار خزان می‌کند. نگهداری در خاک کاکتوس و نور زیاد و حفاظت از یخبندان بهترین نتیجه را دارد.

دینترانتوس (Dinteranthus) : گیاهی از خانواده آیزواسه و بومی ایالت کیپ تاون آفریقایی جنوبی می‌باشد. از نظر شکل ظاهری شبیه سنگ‌ها در بیابان هستند و از نظر خانواده نزدیک به لیتوپس می‌باشند. در مناطقی زندگی می‌کنند که باران تاستانی می‌بارد. این شکل ظاهری در این گیاهان به آنها در زندگی در شرایط سخت کمک می‌کند. آفتاب مستقیم به آنها آسیب می‌زند ولی در منطقه بومی به خاطر پنهان شدن پشت سنگ‌ها و زاویه پایین‌تر تابش خورشید نسبت به ایران، این مسئله نگران کننده نیست. تکثیرش هم با بذر انجام می‌شود.

همچنین بخوانید: انواع کاکتوس خانگی با عکس و نام

سیفوستما

دینترانتوس

جاتروفا (Jatropha cathartica) : گیاهی طوقه‌ای فرم و زیبا از خانواده افوربیا و بومی مناطق تگزاس و آمریکا می‌باشد. بسیار مقاوم به خشکی و کم آبی بوده حتی قادر است ماه‌ها بدون باران زندگی کند. با کوتاه شدن طول روز و سرما خزان می‌کند، در طبیعت طوقه در زیر زمین رشد می‌کند، ولی در گلدان و گلخانه طوقه آن روی خاک است. گل‌های خوشه ای آن در تابستان ظاهر شده و طول عمر زیادی دارد.

لوفوسرئوس شوتی (Lophocereus schottii) : این گیاه نوعی کاکتوس و بومی آمریکا می‌باشد یک نوع کاکتوس عجیب با ساقه ستونی و واکسی و بدون ساقه محکم می‌باشد در منطقه بومی تا ۶ متر ارتفاع دارد. به زندگی گروهی تمایل دارند و معمولاً در هر منطقه یک کولونی از این گیاهان باهم زندگی می‌کنند. گلدهی در بالای سر آن رخ داده و آرئول‌ها هم روی تنه مشخص و بدون تیغ می‌باشد. دوره‌های خشکی رو تحمل کرده، ولی دوره سرما رو تا ۰ یا در صورت خشکی تا -۴ به طور محدود تحمل می‌کند.

همچنین بخوانید : پیوند زدن کاکتوس

سنا (Senna meridionalis) : گیاهی زیبا و درخت مانند از خانواده لوبیاسانان و بومی اختصاصا جزیره ماداگاسکار بوده و البته در خطر انقراض چرا که تاکنون ۴۰۰ گونه در طبیعت وجود دارد. کند رشد بوده و نهایتا تا ۲ الی ۳ متر رشد کند. دارای برگ‌های مرکب دوتایی بوده و مقاوم به خشکی و تحمل دوره کوتاهی از سرما می‌باشد.

جاتروفا

لوفوسرئوس شوتی

سنا

اوونیا (Avonia) : اوونیا گیاهی خاص از خانواده خرفه ای‌ها و بومی نامیبیا و قسمت‌هایی از آفریقای جنوبی می‌باشد دارای برگ‌های فلسی شکل است و شاخه‌ها از روی یک ریشه غده ای شکل سبز می‌شوند. برگ‌ها از طریق فلس‌های کاغذی شکل و سفید برای بازتاب نور محافظت شده و گل‌های آن کمتر از یک ساعت بیشتر دوام نداشته و تشخیص آن با برگ‌ها راحت نیست. به دلیل ریشه‌های فیبری سطحی به خاک کاکتوس نیاز داشته و نور فراوان و آبیاری ۲ بار در هفته در فصل رشد نیاز دارد، در صورت خشکی خاک تا -۵ درجه را تحمل کرده و با کودهای پتاسیم بالا باید تغذیه شود. تکثیر آن نیز از طریق بذر می‌باشد.

دورستیانا (Dorstenia) : این گل بومی مناطق وسیعی از اتیوپی، سومالی و کنیا می‌باشد یک نوع ساکولنت طوقه‌ای مثل آدنیوم می‌باشد دارای برگ‌های گوشتی با سبز پر رنگ با ساقه طوقه و مخروطی شکل میباشد این گل از خانواده موراسه یا همان انجیرها است و برای پرورش به نور زیاد، آبیاری دوبار در هفته و نور زیاد و خاک سبک نیاز دارد.

اشوریا کلمی (Echeveria Alma Wilson) : خب دوستان این نوع اشوریا اصلاحاً اشوریا کلمی گفته می‌شود که در واقع هیبرید یا دو رگه بوده ولی والدینش بومی قاره امریکا هستند (برخی از کراسولاها بومی امریکا هستند و برخی از کاکتوس‌ها هم بومی شرق آفریقا) این گل به فرم گل یا روزت وجود دارد و نگهداری آن هم خیلی راحت است بیشتر اشوریاها دارای یک ساقه می‌باشند که بعد از مدتی ساقه رشد کرده و این فرم روزت از بین می‌رود که باید سر برداری شود. ساقه گل دهنده از روی ساقه بیرون میاد که تکثیر برخی از این گیاهان هم با همین ساقه گل دهنده است.

بیشتر بخوانید: آشنایی با ساکولنت و نگهداری از آنها

آوونیا

دورستیانا

اشوریا کلمی

فوکیا ادولیس (Fockea edulis) :

این گیاه زیبا و طوقه ای فرم از خانواده استبرق‌ها و بومی نامیبیا و باز هم آفریقای جنوبی هستش در طبیعت نیمه خزان کننده و دارای طوقه ای زیبا می‌باشد میتواند تا ۶۰ سانتیمتر قطر داشته باشد. بخشی از برگ‌ها در زمستان و موقع استراحت خزان می‌کنند. نکته جالب وجود دوجور ساقه یکی ساقه درختی و معمولی و دیگری ساقه بالا رونده می‌باشد، گل‌های معطر و کوچکی دارد که در آخر تابستان ظاهر شده و این گیاه کلا دو پایه می‌باشد یعنی برای تولید بذر به یک پایه نر و ماده جداگانه نیاز دارد تا گل بده و حتما توسط مگس‌ها و زنبورها گرده افشانی می‌شوند. این گیاه قابل خوردن بوده و باید مدت زیادی جوشانده شود تا از شر آلکالوئیدهایش خلاص شد.

کراسولا (Crassula alstonii) :
این کراسولا خیلی کمیاب است و هنوز زیرگونه‌های زیادی برای آن کشف نشده و اطلاعات زیادی برای آن نیست ولی دارای برگ‌های گوشتی و متقابل و روی هم سوار هستند که یک نوع مکانیسم مقابله با گرما و نور زیاد و خشکی می‌باشد. بخار آب توی لایه‌های روی هم برگ گیر میافتد و دوباره به خورد خود گیاه میرود. این گل بومی سوازیلند و لسوتو در آفریقای جنوبی است و گل‌هایی زیبایی تولید می‌کند.

بیشتر بخوانید: معرفی گیاه کراسولا

فوکیا ادولیس

کراسولا

هاورتیا (haworthia night forest) :

این نوع هاورتیا گونه‌ای خاص و کمیاب از گونه رتوسا می‌باشد. دارای رنگ نارنجی فسفری بوده و بومی یک منطقه کوچک از شرق آفریقای جنوبی کیپ تاون می‌باشد. این گونه طوری سبز می‌شود که فقط سطح رویی برگ مماس با خاک قرار می‌گیرد و سطح زیرین پایین خاک برای محفوظ ماندن در برابر آفتاب قرار می‌گیرد، بنابراین از آفتاب سوختگی در امان می‌ماند. یکی از مکانیسم‌های جالب انگیز این گیاه این است که به سطح بالایی و مماس با خاک را پنجره‌های برگی می‌گویند چرا که مرکز واکنش‌های نوری این گل کمی پایین‌تر از سطح مماس قرار می‌گیرد. این پنجره‌ها نور رو گرفته و فیلتر می‌کنند و روی قسمت پایین روی مرکز واکنش می‌تابانند تا این قسمت هم کارشان انجام بدهند، اگه دقت کنید سطح بالایی پنجره‌ها سبزینه ندارد و سفیده است و این یکی از مکانیسم‌های سازگاری گل‌های بیابان زی است.

آشوریا دفورمه (Echeveria Culibra) :
دوستان این نوع اشوریا هم به نوعی هیبرید بوده و در کل اصلاح و دو رگه گیری در ساکولنت و کاکتوس‌ها محدودیتی ندارد چون باعث افزایش قیمت و بازار پسندی آن می‌شود. مثل انواع کاکتوس‌ها دفورمه یا رنگی یا تیغ قلّابی و یا غیره کلا جهش و اصلاح در کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها محدودیتی نداره این نوع اشوریا هم در کالیفرنیا اصلاح شده و دارای حاشیه برگ‌های مواج و کلا برگ‌ها دفورمه هستش برگ‌ها به رنگ آبی و به صورت مقعر می‌باشد، گیاهان اشوریا کلا دارای ریشه سطحی بوده بنابراین به خاک پوک و متخلخل نیاز دارند.

هاورتیا

اشوریا دفورمه

سدم درختی (Sedum multiceps) :
این نوع سدم که شبیه کاج بوده و به همین دلیل در بازار ایران به سدم کاجی معروف شده از خانواده ی کراسولاسه و بومی کشور الجزایر می‌باشد تنه چوبی شکل دارد و در هوای منزل انتهای شاخه‌ها برگ‌های گوشتی و سوزنی شکلی سبز می‌شود. از این نظر شبیه کاج می‌باشد ولی در هوای گلخانه تمام ساقه جوانه زده و پر از برگ می‌شود بسیار مقاوم به خشکی و نور زیاد می‌باشد، تکثیر آن از طریق قلمه و بذر انجام می‌شود. به عنوان یک گیاه پوششی در باغ‌های صخره ای مثل سدم هم می‌توان از آن استفاده کرد ولی حساس به سرما می‌باشد.

پدیو کاکتوس :
این نوع کاکتوس از جنس پدیو کاکتوس و در واقع بومی ایالت کلرادو است که متاسفانه چند سال پیش در حال انقراض یوده و الان حدود شاید ۱۵۰۰ هزار تا از آن باقی مانده باشد و در ارتفاع ۲۰۰۰ متری از سطح دریا در خاک‌های قلیایی و در شکاف سنگ‌ها و صخره‌ها رویش دارد. این گل حدود ۱۰ سانتیمتر قد و ۵ سانتیمتر قطر داشته باشه و دارای گل‌های ریز و زرد و کرم و صورتی هست که بعد از گلدهی جمع می‌شود و بین سنگ‌ها پنهان می‌شود، فرم زیبای و اسپیرال تیغ‌های آن و ضخیم بودن تیغ‌ها باعث زیبایی این کاکتوس شده است.

سدم درختی

پدیوکاکتوس