معرفی انواع گیاهان گوشتخوار

گیاهان گوشتخوار گیاهانی هستند که موجودات جانوری را گرفتار می‌کنند، می‌کشند و هضم می‌کنند. به محض این که حیوان یا پرنده کوچک یا حشره ای روی برگ‌های آن گیاهان بنشیند، برگ‌ها به طور ناگهانی بسته می‌شوند و آن درخت یا بوته، تیغ‌های خود را در بدن این جاندار گرفتار فرو می‌برد و شیره جان وی را که از خون یا نوعی لنف تشکیل شده است، توسط خارهای خود می‌مکد. همه انواع گیاهان به اصطلاح گوشتخوار در مناطقی یافت می‌شوند که خاکش مواد مغذی بسیار کمی دارد به همین دلیل این گیاهان برای دریافت نیتروژن و مواد مغذی دیگر، به شکار حشرات و استفاده از مواد موجود در آنها پرداخته و برای این منظور تکامل یافته اند. حدود ۶۰۰ گونه از گیاهان گوشتخوار وجود دارد که در این بخش چند نمونه از این گیاهان را معرفی می‌کنیم. با ما در "نازبو" همراه باشید:

برای خرید کود میکرو گیاهان آپارتمانی  به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

1- شبنم خورشیدی sundew یا دروزرا Drosera

دروزرا به طور معمول با نام شبنم خورشیدی شناخته می‌شود و و یکی از بزرگترین گروه گیاهان گوشتخوار با حداقل ۱۹۴ گونه است. این گیاه در بسترهای خزه خشک شده می روید. دروزرا از بالا شبیه یک قطره درشت سرخ رنگ و براق به عرض ۵ تا ۱۰ سانتیمتر است. برگ‌های گرد و پهن آن که هر یک بر روی ساقه ای جداگانه قرار گرفته، سرخ و کرک دار هستند و قسمت پایین آنها و ساقه سبز رنگ است. گل این گیاه سفید رنگ است و بر روی ساقه ۱۰ سانتیمتری که از میان رستنگاه ساقه‌های برگ‌ها خارج می‌شود، می‌شکفد. این گیاه نیز برای شکار حشرات از برگ‌های خود استفاده می‌کند. تارهای متعدد سوزنی شکل بر روی برگ وجود دارند که نوک هر یک از آنها یک قطره ماده چسبناک وجود دارد که شبیه قطره شبنم یا شهدی شیرین به نظر می‌رسد. این قطره‌ها، حشراتی چون پشه، مگس و انواع حشرات دوبال را به سوی خود جذب می‌کند. فرود حشره بر روی یک قطره، موجب چسبیدن او بر آن شده و حشره با تقلا برای آزاد شدن، بیش از پیش خود را به دام می‌اندازد. پس از اینکه حشره تسلیم شد، تارها به ترشح شیره ای پر از آنزیم می‌پردازند که حشره را هضم و جذب می‌کند. گاهی تمام برگ به آهستگی به دور شکار می‌پیچد و کار هضم حدود ۲ روز طول می‌کشد. سپس برگ گشوده شده و باقیمانده حشره همراه با باد از برگ جدا می‌شود.

همچنین بخوانید : نحوه تکثیر بامبو در خانه

2- گل ساراسینا یا گیاه کوزه ای آمریکای شمالی Sarracenia

ساراسینا یا گیاه کوزه ای امریکای شمالی، گونه ای از گیاهان گوشتخوار بومی سواحل شرقی، تگزاس، دریاچه‌ها و جنوب شرق کانادا است که تنها در ایالات جنوب شرقی یافت می‌شود. برگ‌های این گیاه گوشتخوار به صورت قیف مانند رشد و نمو می‌یابند با یک ساختار رشد کننده هود مانند که برای جلوگیری از ورود آب باران که رقیق کننده شیره گوارشی است، باز می‌شوند. حشرات به واسطه رنگ، بو و نیز ترشح شیره شربت مانند بر لبه گیاه جذب می‌شوند. پایه لغزنده، دست کم اینگونه را کمک می‌کند تا بوسیله داروی مخدر موجود در شهد، حشرات دقیقا درون جایی بیفتند که قرار است طعمه شوند و توسط پروتئازها و آنزیم‌ها هضم گردند.

3- گیاه کوزه ای مناطق گرمسیری Nepenthes

گیاه کوزه ای یکی از گیاهان گوشتخوار است که دارای گونه‌های بسیار متنوع و از بزرگترین انواع گیاهان حشره خوار محسوب می‌شود. نام مستعار فنجان میمون از مشاهده مشابهت میان صحنه نوشیدن آب باران توسط میمون‌ها نشات گرفته است. ارتفاع بعضی از گونه‌های آن گاهی به ۶۰ سانتیمتر می‌رسد. این گیاه بیشتر در مرداب‌ها و لجنزارها می‌روید و هر گیاه دارای یک ساقه بلند و صاف و یک گل بزرگ با گلبرگ‌های سرخ و مادگی چتر مانند است که در تابستان می‌شکفد. کوزه‌های این گیاه، در واقع برگ‌های آن هستند که دور تا دور این ساقه و نزدیک به زمین قرار دارند. این برگها لوله ای و به شکل کوزه ای دهان گشاد هستند. هر گیاه در اواسط بهار ۵ یا ۶ برگ جدید می‌دهد که هر ۱۵ روز یکی از آنها باز می‌شود. در پایان تابستان تمام برگ‌ها رشد کرده و کامل می‌شوند و در طول زمستان و حتی تا تابستان بعدی، باقی می‌مانند. این برگ‌ها آب را در خود نگه می‌دارند. شهد گیاه در اطراف کلاهک و دهانه کوزه ترشح می‌شود و حشرات را به سوی خود جلب می‌کند، حشره با رسیدن بر روی برگ به درون کوزه حرکت می‌کند، تارهای مو مانند که به سمت پایین متمایل هستند و سطح لغزنده کوزه، حشره را به پایین هدایت می‌کند و این شکار نمی‌تواند از کوزه خارج شود و در آب موجود آن غرق می‌شود. اغلب این گیاهان کوچک هستند و تنها به دام انداختن حشرات تمایل دارند. اما برخی از آنها نظیر Nepenthes Rafflesiana و Nepenthes Rajah طعمه‌های بزرگتری مثل برخی پستانداران کوچک (بعضی موش‌ها) را به دام می‌اندازند و تغذیه می‌کنند.

بیشتر بخوانید  : گل بنجامین و نحوه تکثیر آن

4- گیاه کوزه ای کالیفرنیا  Darlingtonia

این گونه که گیاه کوزه ای کالیفرنیا یا کبری لیلی نیز نامیده می‌شود، تنها عضو خانواده گیاهی موسوم به Darlingtonia است و بومی ایالت‌های شمال کالیفرنیا و اورگن است. این گونه‌ها در باتلاق ها و با آب باران رشد می‌کنند و به طور کلی گونه‌های نادر و کمیابی به شمار می‌آیند. برگ‌های این گیاه به صورت پیازی است و به شکل یک حفره ی توخالی با یک منفذ در زیر یک قسمت متورم قرار گرفته است. ساختار بالون مانند و دو برگ تیز همانند دندان‌های نیش است. اول قسمت بالای برگ که به رنگ قرمز و صورتی دارد حشره را جذب خود می‌کند، همینطور آن دو قسمت برگ مانند جلوی تله دارای غدد ترشحی نکتار و شکر و مواد معطر دارد که به جذب حشره کمک می‌کند. بعد از اینکه حشره جذب شد همینطور که در شکل دیده می‌شود، حشره از در ورودی وارد منطقه تله شده و از آنجایی که سقف آن منطقه شفاف است و آسمان پیداست، حشره میل به پرواز رو به بالا داخل آن و پیدا کردن راهی برای خروج دارد. داخل هود و تله سطوح واکسی و چسبنده و دارای کرک‌های رو به جهت مخالف هستند و مادامی که حشره خسته شد و روی آن نشست دیگر راه برگشتی ندارد. داخل محفظه هضم اسیدهای آمینه و شیره معده کار هضم قسمت‌های نرم حشره را انجام داده و قسمت‌های سخت آن همانجا تجمع می‌کند یا دفع می‌شود.

برای خرید کود آهن پودری به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

5- گیاه آسیاب آبی Aldrovanda

گیاه آسیاب آبی یک گیاه گوشتخوار جذاب آبزی و نیز بدون ریشه می‌باشد که دارای ساقه‌های شناور روی آب است. بطور کلی تغذیه اصلی این گیاه گوشتخوار، مهره داران کوچک آبزی است. این گیاه برای انجام عمل شکار به آب گرم ۲۰ درجه نیاز داشته و به این صورت است که تله‌های این گیاه مثل ونوس با این تفاوت که زیر آب عمل می‌کند، این تله‌ها دارای کرک‌هایی هستند که وقتی لاروها یا موجودات ریز به آن برخورد می‌کنند، سریعاً با فشار دادن آب به بیرون بسته شده و حشره را گیر می‌اندازد. سپس با آنزیم‌های مربوطه عمل هضم را شروع می‌کند. دهانه تله‌ها در فاصله زمانی ۰.۰۱ تا ۰.۰۲ ثانیه باز و بسته می‌شود که سریع‌ترین حرکت در بین گیاهان می‌باشد.

6- گل سفالوتوس cephalotus sp سفالوتوس از دیگر گیاهان گوشتخوار است شباهت زیادی به نپانتس دارد، ولی در از نظر سیستماتیک هیچ رابطه‌ای با آن ندارد، نپانتس از راسته میخک‌ها ولی سفالوتوس از راسته شبدر ترشک‌سانان می‌باشد و کیسه‌های کوچکی دارد که در دایره نزدیک بهم در روی زمین می‌روند. گیاه مشتمل بر این دایره کیسه‌ها و دایره دیگری، از برگ‌های معمولی سبز می‌باشد، این گیاه فقط در ناحیه کم وسعت خلنگزارهای جنوب استرالیا یافت می‌شود، کیسه‌ها به رنگ سبز می‌باشند، خطوط سرخ و سفید در اطراف لبه سرپوش کیسه‌ها دیده می‌شود. سرپوش نیمه باز روی کیسه‌ها حرکت نمی‌کنند و در یک حالت ثابت مانده و کیسه را شبیه به یک گل معمولی جلوه می‌دهند، کیسه از ماده آبکی و سیالی که برای خود ساخته نیمه پر است و همیشه سبز بوده و دارای ریزوم است. این گیاه ارتفاع نزدیک به زمین دارد و برگ‌ها مستقیم از روی ریزوم بیرون می‌آیند. زیستگاه این گل به شدت در طبیعت به خاطر تخریب آن تهدید شده است.در مرداب‌ها و باتلاق‌ها و درز سنگ‌ها زندگی می‌کند. مکانیزم شکار این دسته از گیاهان گوشتخوار مثل همان گل کوزه ای است یعنی حشره وارد شده ولی دیگر نمی‌تواند خارج و همانجا هضم می‌شود. زائده چتر مانند بالای کوزه از نفوذ باران جلوگیری می‌کند.

7- گیاه مثانه دار bladderwort پشه گیر یا گیاه انبانی بزرگترین گروه از گیاهان گوشتخوار شامل بیش از 200 گونه در سراسر جهان می‌باشد. این گیاه در برکه‌ها، دریاچه‌ها و نهرهایی با جریان آب آهسته و در کل در آب‌هایی با عمق کمتر از ۶۰ سانتیمتر یافته می‌شود. این گیاه بدون ریشه در نزدیکی سطح آب شناور می‌شود و شاخه‌های آن تا ۹۰ سانتیمتر و بلندتر رشد می‌کند و ساقه‌های آن پربرگ هستند. این ساقه‌ها تا ۲۰ سانتیمتر بالای سطح آب رشد می‌کنند و خوشه‌هایی از گل‌های زرد رنگ که شبیه گل میمون هستند، بر آنها می‌شکفد. ساقه‌های زیرآبی منشعب شده و برگ‌های نخ مانند بسیار از آنها جوانه می‌زند. این برگ‌ها دارای کیسه‌های کوچک و سبکی هستند که مثانه یا bladder نام دارند. مثانه‌های جوان شفاف هستند و به تدریج تیره می شوند. هر مثانه در واقع تله ریز و تو خالی است که ورودی آن یک طرفه است. اگر یک حشره آبزی کوچک یکی از چهار تار محرک این مثانه را لمس کند، در تله باز می‌شود و مانند یک جارو برقی، حشره به داخل این کیسه مکیده شده و درب تله در یک چشم برهم زدن حدود یک ۱۵ هزارم ثانیه – بسته می‌شود. ساقه‌ها که دارای غدد ترشح آنزیم هستند، کار هضم و جذب طعمه را بر عهده دارند. مثانه پس از یک یا دو ساعت آماده شکار طعمه جدید خواهد بود.

برای خرید بذر گل و گیاهان زینتی به فروشگاه اینترنتی نازبو مراجعه کنید.

8- باترورت Butterwort یا گیاه کره ای Pinguicula

باترورت گروهی از گیاهان گوشتخوار هستند که بر روی شکاف سنگ‌ها و صخره‌ها می‌روید. این گیاه گل‌هایی ظریف و زیبا معمولاً به رنگ بنفش و آبی دارد که در ماههای آخر بهار می‌شکفند. باترورت نام خود را به خاطر برگ‌هایی که به نظر چرب و “کره ای” شده‌اند به دست آورده است. باترورت از برگ‌های دارای غده و لزج و چسبنده، برای فریب، تله‌گذاری و سپس هضم حشرات استفاده می‌کنند. برگ این گیاهان گوشتخوار به صورت مجموعه ۳ تا ۶ تایی و در گونه‌هایی بسیار بیشتر بر سطح زمین می‌روید. با بررسی دقیق متوجه خواهید شد که برگ‌ها دارای دو نوع غده ترشحی هستند. غدد برآمده‌ای که کار ترشح ماده چسبناک و کره‌ای را بر عهده دارند و غدد کوتاهی که مواد هضم و جذب کننده را ترشح می‌کنند. این دو غده بویی ایجاد می‌کنند که مگس‌ها، شته‌ها و شش پایان را به تله چسبناک جذب می‌کند. حشره ای که به دام بیافتد، با تقلا برای رهایی، موجب ترشح شیره هضم کننده می‌شود. برگ‌ها به آهستگی لوله می‌شوند و حشره را هضم و جذب می‌کنند.

9- ونوس حشره خوار dionea ونوس حشره خوار یکی از شناخته شده‌ترین گیاهان گوشتخوار به شمار می‌آید که عمدتاً از حشرات و نیز تنندگان تغذیه می‌کند. این گیاه در مرداب‌های سواحل شرقی آمریکا می‌روید و از جمله گیاهانی است که می‌توان در گلخانه نیز پرورش داد. تله این گیاه از دو برگ تشکیل شده که مانند کفه‌های صدف باز و بسته می‌شوند. به محض اینکه حشره ای محرک‌های درخشان این برگ‌ها را لمس کند، تله بسته می‌شود و تا زمان هضم حشره، بسته باقی می‌ماند. این گیاه از آن دسته گیاهانی است که می‌تواند بشمارد یعنی ۳ عدد کرک در وسط تله گیاه تعبیه شده که با برخورد به این ۳ کرک تله بسته میشود حتی اگر دو کرک تکان بخورد هم بسته نخواهد شد. از این جهت گیاه حرکات طعمه را می‌شمارد که از حضور و شکار وی مطمئن شود. تله‌های این گیاه فقط ۳ الی ۴ بار می‌تواند تا قبل از مردن و سیاه شدن شکار کند، پس نباید هرگز با مداد یا دست و خودکار و برس بیخودی انرژی گیاه را تلف کنیم. نگهداری این گیاه در منزل راحت بوده و فقط به جای روشن و خاک خیس و البته ضعیف و اسیدی و رطوبت بالا اشاره کرد. برای ایجاد شرایط رطوبت کاشت آن در تراریوم توصیه می‌شود.

10- گیاه رنگین کمان Byblis گیاه رنگین کمان، گونه کوچکی از گیاهان گوشتخوار بومی منطقه استرالیا است. نام گیاه رنگین کمان از آنجا ناشی می‌شود که پوشش لعابی برگ‌ها در برابر نور خورشید، ظاهری جذاب به آن می‌بخشد. تمامی این گیاهان بهتر است با سینی و از زیر آبیاری شود و تماماً بهتر است ترکیبی از خاک کمپوست و ماسه استفاده شود. اگرچه این گیاه گیاه گوشتخوار شباهت بسیاری به Drosera و نیز Drosophllum دارد اما به هیچ وجه ارتباطی با یکدیگر ندارند. تمایز آنها می‌تواند در گل‌های متقارن با پنج پرچم منحنی شکل باشد. برگ‌ها به صورت متقاطع هستند و میل به رشد کردن طولی و در نهایت درآمدن به شکل مخروطی هستند. سطح برگ‌ها کاملاً بوسیله موهای غده دار که ماده لعابی چسبنده ای را ترشح می‌کند پوشانده شده اند. این موها همانند تله عمل می‌کنند و حشرات کوچک روی برگ‌ها را به راحتی به دام می‌اندازند.